تحریم هاى اقتصادى بین المللى، بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد از سوى شوراى امنیت سازمان ملل اعمال می شود.

طبق فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد، شورا قدرت زیاد و گسترده ای برای ارزیابی تصمیم های گرفته شده در وضعیت های”تهدید صلح جهانی، تخطی از رویه های صلح، یا اعمال خشونت و زور” در سطح جهانی دارد.

شورای امنیت پس از بیان دقیق کیفیت حقوقی یک وضعیت و قبول آن به عنوان تهدیدی برای صلح یا نقض صلح یا عملی تجاوزگرانه، ابتدا تصمیمات موقتی اخذ می کند (تصمیم هایی که جنبه ی غیرنظامی دارد) تا از پیچیده تر شدن اوضاع جلوگیری نماید. سپس در صورت نیاز، می تواند مجازات هایی از قبیل قطع کامل یا جزیی روابط اقتصادی، ارتباطات زمینی، هوایی، دریایی، پستی، تلگرافی، بیسمی و دیگر وسایل ارتباطی و هم چنین قطع روابط دیپلماتیک را در نظر بگیرد و تمام دولت های عضو سازمان، موظف اند آن ها را اجرا نمایند .

اولین تجربه ی تحریم ایران از سوی کشورهای غربی و مشخصاً امریکا، به قبل از انقلاب و دوران نخست وزیری دکتر مصدق برمی گردد. در آن زمان کشورهای امریکا و انگلیس، در واکنش به جریان ملی شدن صنعت نفت، از خرید نفت ایران خودداری کردند و شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه ای را علیه ایران صادر کرد.

تحریم های امریکا و جامعه ی جهانی پس از انقلاب 1357 ایران هم، به دلایل متفاوت ادامه یافت و اگرچه با فراز و نشیب های بسیار همراه بود، در نهایت منجر به ارجاع پرونده ی هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل شد .

اشغال سفارت امریکا در ایران در ماه های نخست پس از انقلاب، موجب قطع رابطه دیپلماتیک دو کشور و آغاز تحریم های امریکا علیه ایران شد. امریکا هم چنین دارایی های ایران به ارزش دوازده میلیارد دلار، شامل طلا، پس انداز های بانکی و اموال دیگر این کشور را مسدود کرد. مقامات امریکا می گویند که بیشتر این دارایی ها را در ازای رهایی گروگان های امریکایی آزاد کردند؛ اما به گفته ی مقامات ایرانً دارایی هایی به ارزش ده میلیارد دلار هنوز مسدود مانده است. گرچه مقامات امریکایی ارزش دارایی های مسدود مانده ی ایران را بسیار کمتر از این رقم ذکر می کنند.

تاریخ، دلایل و دامنه ی مهم ترین تحریم های اعمال شده علیه جمهوری اسلامی پس از انقلاب 1357 را در جدول زیر می بینیم:

علاوه بر مواردی که در جدول بالا ذکر شد، هم چنین در ژانویه ی ۲۰۱۲ پس از تحریم بانک مرکزی ایران، تحریم نفتی ایران به شکل مستقیم و غیر مستقیم در دستور کار کشورهای غربی قرار گرفت؛ روش مستقیم، تحریم خرید نفت و تحریم خریداران و اعمال مجازات علیه خریداران است و از روش های غیرمستقیم تحریم بیمه ای کشتی های نفتکش و تحریم های بانکی می توان نام برد. با اعمال تحریم نفت ایران کشورهای وارد کننده ی نفت از ایران، میزان نفت وارداتی خود از ایران را به تدریج کاهش دادند و در مواردی قطع و با دیگر تولیدکنندگان جایگزین کردند.

در مارس ۲۰۱۲ نیز شرکت سوئیفت تمام همکاری هایش را با طرف ها و بانک های ایرانی، قطع کرد و این در حالی بود که حدود نود درصد تجارت خارجی ایران توسط شرکت سوئیفت انجام می شد. تاثیر تحریم نفت ایران به شکلی بود که علاوه بر کاهش میزان تولید و فروش نفت در اوت ۲۰۱۳، اعلام شد که ایران به نیمی از درآمد حاصل از فروش نفت خود دسترسی ندارد.

تحریم ها علیه ایران چه از طرف جامعه ی جهانی و چه از سوی امریکا و اتحادیه ی اروپا هم چنان ادامه دارد و در جدیدترین فراز آن در آگوست ۲۰۱۳ و دو روز پس از آغاز تحریم های صنایع کشتیرانی ایران، کمیته ی روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا در نامه ای خطاب به اوباما، رئیس جمهور امریکا، خواستار اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران شدند.