حادثه‌ی دردناک «معدن طبس» که با انفجار یا ریزش در یکی از معادن زغال‌سنگ این منطقه همراه بود، جان تعدادی از کارگران را گرفت و خانواده‌های بسیاری را داغدار کرد. این حادثه ازجمله رویدادهای تلخی است که بار دیگر به مشکلات اساسی در حوزه‌ی ایمنی کار و نبود نظارت کافی بر معادن در ایران اشاره […]

مرکز پژوهش‌های مجلس پژوهشی را منتشر کرده که اعلام می‌کند نزدیک به ۵۵% رتبه‌های زیر سه‌هزار کنکور سراسری از دو دهک بالای اقتصادی ایران است و هشدار می‌دهد که سطح دسترسی به آموزش عالی در ایران –چه از نظر کمی چه از نظر کیفی— به صورت معناداری ناعادلانه است. یک دلیل عمده برای این شکاف […]

امروز دولتی در ایران بر سر کار آمده که شعار خود را وفاق ملی می‌داند؛ شعاری که بیش از دو دهه پیش نهضت آزادی –به عنوان بخشی از اپوزیسیون حکومت در داخل ایران— با انتشار بیانیه‌ای آن را مطالبه کرد و از آن زمان در فضای سیاسی کشور ما گاهی در مباحث سیاسی مجدد طرح […]

نزدیک به یک‌صد سال از اعتصاب سراسری چهارده روزه‌ی کارگران چاپخانه‌ها و نیز اعتصاب دامنه‌دار کارگران صنعت نفت آبادان در فاصله‌ی میان سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۴ هجری شمسی می‌گذرد. این اولین اعتصابات واقعی و رسمی جریان کارگری در ایران به شمار می‌رود. پس‌ازآن، در فاصله‌ی میان سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ نیز اعتصابات گسترده‌ای شکل گرفت […]

تاثیرات «نئولیبرالیسم» بر دنیای کار و اتحادیه‌های کارگری موضوع بحث‌ معاصر بیش‌تر کشورهاست. به گفته‌ی «دیوید هاروی»، نئولیبرالیسم، به‌عنوان نظریه‌ای از شیوه‌های اقتصاد سیاسیِ قابل درک است که رفاه انسان‌ها را با حداکثرسازی آزادی‌های کارآفرینی در چهارچوبی نهادی که مشخصه‌های آن شامل حفظ حقوق مالکیت خصوصی، آزادی‌های فردی، بازارها و تجارت آزاد است، مشخص می‌کند. […]

در حالی که شعار «وفاق ملی» به عنوان یک اصل کلیدی در دولت پزشکیان مطرح شده، به نظر می‌رسد این مفهوم بیش‌تر به عنوان ابزاری برای حفظ و تداوم سرکوب در برخی نهادهای دولتی، به ویژه وزارت آموزش و پرورش، به کار گرفته می‌شود. وفاق ملی که می‌توانست به معنای تلاش برای همگرایی نیروها و […]

به دلیل عدم شناخت کافی درحیطه‌ی مسائل مربوط به یارسان، معمولا نیاز است که چند قدم به عقب‌تر رفته و با نگاهی اجمالی به فلسفه‌ی آیین یاری، سوال‌های احتمالی ذهن خواننده، تا حد امکان پاسخ داده شود. اما هدف از این نوشته پرداختن به مسائل بنیادی و اعتقادی و آیینی یارسان نیست و این بار […]

تصوف، عرفان، درویشی و برخی اسامی دیگر، اشاره به مکتبی از دین اسلام دارد که بنا بر رویه هر سلسله از این مکتب -که من بعد به عنوان تصوف از آن یاد می کنیم-، در مذاهب مختلفه دین اسلام اعتقاد دارد که دستورات شرع، حداقل لازم برای یک مسلمان برای سبک زندگی در این جهان […]

دنبال کردن بازداشت‌های مسیحیان در ایران به روشنی نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر مقامات دولتی ایران جامعه‌ی مسیحی را هدفی برای سرکوب قرار داده‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که از ماه می تا آگوست 2016 ، 79 شهروند مسیحی دستگیر شدند و تعداد عمده‌ی این شهروندان مورد بازجویی قرار گرفته‌ و روانه‌ی زندان […]

من از افسون آن نگاه‌ها رها نمی‌شوم و نمی‌توانم بفهمم آن فروغ روشن دیدگان کودکانی که در حمله‌ی موشکی پاکستان به روستایی در سراوان، واقع در سیستان و بلوچستان ایران برای همیشه فروبسته شد، از گردش خون کدام نژاد و کدام ملیت و کدام قوم حاصل شده بود که هرگز نتوانستند رخت تابعیت ایران را […]

سال ۲۰۲۳ میلادی نیز با تمام فراز و نشیبش گذشت. سالی که در ایران تحت تاثیر جنبش اعتراضی روی داده در سال میلادی پیشش بود و البته در آن برخورد قهری با معترضان ادامه داشت. سالی که بسیاری از معترضان جنبش اعتراضی سال۱۴۰۱ هم‌چنان در بند بودند و با احکام سنگینی توسط دادگاه‌های انقلاب مواجه […]

در مفهوم جامعه‌شناختی، قومیت یکی از مولفه‌های بنیادین در فهم مفهوم ملیت در بستر معاصر محسوب می‌گردد. بنابراین گروه قومی عبارت است از مردمی که در نتیجه‌ی میراث فرهنگی مشترک خود، از نظر اجتماعی متمایز محسوب می‌شوند. فرهنگ و میراث فرهنگی را می‌توان یکی از مهم‌ترین منابع هویت انسان‌ها دانست. افراد و گروه‌ها با توسل […]

خبرگزاری‌های داخلی از ابلاغ شیوه‌نامه‌ی «احراز توبه» توسط رئیس قوه‌ی قضاییه خبر داده‌اند. هرچند علت این ابلاغیه تاسیس شرعی و قانونی توبه در مراجع قضایی عنوان شده و به نقش بسزای آن در اصلاح و تربیت مرتکبان جرم و پیشگیری از ارتکاب مجدد جرم اشاره شده است، اما در زمینه‌ی آزادی ادیان و مذاهب، می‌تواند […]

سال ۲۰۲۳ میلادی نیز با تمام فراز و نشیبش گذشت. سالی که در ایران تحت تاثیر جنبش اعتراضی روی داده در سال میلادی پیشش بود و البته در آن برخورد قهری با معترضان ادامه داشت. سالی که بسیاری از معترضان جنبش اعتراضی سال۱۴۰۱ هم‌چنان در بند بودند و با احکام سنگینی توسط دادگاه‌های انقلاب مواجه […]

وقتی رمان «قطار چهارشنبه‌ها» (۱) نوشته‌ی انیسا دهقانی را می‌خواندم به سوالی غریب برخوردم: «تحمل دردی که منحصر به تو باشد ممکن است، اما دردی را که باید با دیگری شریک باشی چطور می‌شود تحمل کرد؟» «قطار چهارشنبه‌ها» به زندگی بهاییان ایران در سال‌های پس از انقلاب می‌پردازد اما سوالی که طرح می‌کند به درک […]

زنانه‌شدن سالمندی، جامعه‌ی جهانی را با چالش‌هایی کلان مواجه ساخته؛ مشکلاتی که جامعه‌ی ایران نیز از آن مستثنی نیست. اگرچه در سایر کشورهای جهان برای مقابله با زنانه‌شدن سالمندی و مدیریت این بحران، استراتژی‌ها و سیاست‌های کارآمد در نظر گرفته شده، اما در ایران، این بحران چهره‌ی تکان‌دهنده‌ی خود را در فزونی روز افزون سالمندان […]

سلامت روان امروزه تعریفی مبنی بر بهزیستی روانی، اجتماعی و جسمانی دارد و به این معناست که فرد با توجه به پیوستگی روانشناختی با تمام ساختارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در ارتباط است و هرگونه نابسامانی و آشفتگی در این ساختارها فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. افزایش آمار خودکشی در سطح یک […]

اول اپریل (۱۲ فروردین) روز جهانی بهداشت نام‌گذاری شده است. بهداشت به مجموعه برنامه‌ها و اقداماتی گفته می‌شود که رعایت آن موجب سلامت روحی، روانی و جسمانی بشر  و اجرای درست آن در نهایت موجب سلامت یک جامعه می‌شود. در کشورهای پیشرفته، بهداشت یکی از ارکان و حقوق نخستین و بنیادین افراد جامعه است که […]

بر اساس آمارها در ایران حدود ۷۰ باغ وحش وجود دارد که تنها ۴۴ مورد از آن‌‌ها تاکنون رتبه‌بندی شده‌اند. این ارزیابی‌ها نشان می‌دهند که شرایط اکثر باغ وحش‌های ایران به‌مراتب پایین‌تر از استانداردهای ملی و بین‌المللی است. معیارهای اصلی رتبه‌بندی باغ وحش‌ها شامل اصولی مانند تغذیه‌ی صحیح، شرایط بهداشتی مناسب، اندازه و نوع قفس‌ها […]

باغ‌ وحش‌ها نمونه‌ی بارزی از استحاله‌ی معنایی هستند. آن‌چه امروز در ایران و بسیاری از کشورهای جهان به‌عنوان باغ ‌وحش می‌بینیم، در واقع با مفهوم و هدف اصلی تشکیل آن فاصله‌ی زیادی دارد. این مراکز بیش‌تر به قفس‌هایی برای نگهداری گونه‌های حیات ‌وحش تبدیل شده‌اند که دیدن آن‌ها از فاصله‌ی نزدیک ممکن است برای هر […]

حقوق حیوانات به مجموعه‌ی اصول اخلاقی و مقررات حقوقی اطلاق می‌شود که به حمایت از حیوانات و حفاظت از رفاه آن‌ها در برابر هرگونه آسیب، بهره‌کشی و بدرفتاری می‌پردازد. این حقوق بر پایه‌ی باور به ارزش ذاتی حیوانات و نیاز به رعایت اصول اخلاقی و انسانی در تعامل با آنان بنا شده است. در عرصه‌ی […]

در طی سال‌های اخیر کمپین‌های مختلفی در راستای مخالفت با اعدام تشکیل شده‌اند که هر یک به‌ نوعی احکام اعدام و قصاص را بیش‌ترین جلوه‌ی خطرآفرین برای اجتماع برشمرده‌اند که آثار زیان‌بار آن، گریبان واقعیت و زیست جمعی ما در این دوره از تاریخ رها نمی‌کند. با این حال، سیاست کیفری ما در قبال این […]

در آستانه‌ی دومین سالگرد اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ و جنبش مهسا، احکام اعدامی که در دادگاه‌های جمهوری اسلامی علیه زنان صادر شده، همه را غافلگیر کرد. «شریفه محمدی»، فعال کارگری، یکی از زنانی است که به‌اتهام «بغی» به‌اعدام محکوم شده است. خانم محمدی عضو پیشین تشکل کارگری «کمیته‌ی هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل‌های کارگری» […]

در آستانه‌ی سالگرد اعدام‌های تابستان ۱۳۶۷ هستیم. تابستان سیاهی که هزاران فعال سیاسی، سبعانه و برخلاف قوانین، اعدام شدند. دربین این‌زنان و مردان، بسیاری بودند که دوره‌ی محکومیتشان پایان یافته و چشم به‌راه آزادی بودند. اما اعدامشان کردند، به‌صورت دسته‌جمعی و بی‌نام و نشان، به‌خاک سپرده شدند و خبر اعدام آن‌ها را با تحویل ساک […]

مرکز پژوهش‌های مجلس پژوهشی را منتشر کرده که اعلام می‌کند نزدیک به ۵۵% رتبه‌های زیر سه‌هزار کنکور سراسری از دو دهک بالای اقتصادی ایران است و هشدار می‌دهد که سطح دسترسی به آموزش عالی در ایران –چه از نظر کمی چه از نظر کیفی— به صورت معناداری ناعادلانه است. یک دلیل عمده برای این شکاف […]

در دوران جنبش مهسا، دانشگاه‌های ایران، یکی از اصلی‌ترین سنگرهایی بودند که صدای فریاد «زن، زندگی، آزادی» در آن از سوی دانشجویان و اساتید بلند شد. مطالبات این بخش از جامعه‌ی علمی کشور، کاملاً در راستای مطالبات مردم بود؛ خواسته‌هایی که هزاران نفر را در شهرستان‌ها و روستاها از خانه‌هایشان روانه‌ی خیابان‌ها کرد. بسیاری از […]

همزمان با آغاز خیزش «زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱، دانشجویان سراسر کشور در دانشگاه‌ها به عنوان نبض تپنده‌ی جریان‌ها و جنبش‌های اجتماعی، درخصوص جان باختن مهسا امینی به اعتراض و واکنش و تجمعات گسترده پرداختند. این اعتراضات آن‌قدر فراگیر بود که تشکل‌های دانشجویی –اعم از انجمن‌های اسلامی و شوراهای صنفی و یا جمع‌های غیررسمی […]

«سولکا» صدایش می‌زنند؛ آن‌قدر با این اسم شناخته می‌‌شود که دیگر اطرافیانش فراموش کرده‌اند نام اصلی‌اش «سارا بحرینی» است. سارا یا همان سولکا، با تتوهای بی‌شمار بر بدن، ظاهر گنگستریِ شیکی دارد؛ چیزی شبیه به «گریسلدا بلانکو» با این فرق که سارا تبهکار نیست، او یک هنرمند است، ترانه‌های زیبا می‌نویسد و صدایی پرقدرت دارد. […]

آیا موسیقی می‌تواند در ایجاد همبستگی در جوامع و تقویت جامعه‌ی مدنی نقش‌آفرین باشد؟ این سوالی است که برخی «موسسات برخاسته از جامعه» (Community – Based Institutions) در زمینه‌ی آموزش موسیقی سعی دارند تجربه‌هایی برای آن خلق کنند. یک نمونه از این موسسات «موسسه‌ی موسیقی جامعه» (Community Music Work-CMW) واقع در شهر پراویدنس(Providence) در ایالت […]

نقد فرهنگ یک امر ضروری در راستای پویایی اجتماعی است. بیش از یک قرن است که جامعه‌ی ایران با انواع کوشش‌ها هم‌چنان بر ساخت‌های دیرینه‌ی استبدادی استوار است و گستردگی آن به گونه‌ای است که شرایط را به مراحل بحرانی کشانده است. در چنین وضعیتی است که خواه و ناخواه مسئله‌ی واکاوی فرهنگی ضرورت پیدا […]

ادبیات داستانی در ایران با نگاه اکثریت و تعریف آن از صداها و روایت‌های مورد توجه عموم جامعه گره خورده است. به این ترتیب جامعه یا جوامعی که جزئی از این اکثریت محسوب نمی‌شوند، جایی در صحنه‌ی ادبی آن نیز ندارند. جوامع به حاشیه رانده شده در هر کشوری علاوه بر آن‌که از دایره‌ی قدرت، […]

آزار جنسی در محیط کار خطری است که باعث کاهش کیفیت زندگی شخصی و کاری می‌شود، رفاه زنان و مردان را به خطر می‌اندازد، برابری جنسیتی را تضعیف می‌کند و هزینه‌هایی را بر شرکت‌ها و سازمان‌ها تحمیل می‌کند. در سال‌های اخیر جنبش‌هایی در جهان شکل گرفته است که باعث توجه بیش‌تر به این واقعیت شده […]

مهاجرت پدیده‌ای است که در فرهنگ و تاریخ بشر و البته ایرانیان سابقه‌ای به درازنای تاریخ دارد (پرچم‌دار ادبیات مهاجرت در ایران، نویسندگان شهیر و نامی چون بزرگ علوی و صادق هدایت بودند). با بررسی تمام جوانب آن، آشکار است که انگیزه‌های مهاجرت [اجباری] در سال‌های اخیر از میهنمان بیش از هر مطلب دیگری وابسته […]

حیات وحش، به‌معنای حیوانات و گیاهانی است که در محیط طبیعی و بدون دخالت انسان زندگی می‌کنند. حیات وحش شامل گونه‌های مختلفی از جانوران و گیاهان است که در سراسر جهان پراکنده‌اند و نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌ها و تنوع زیستی دارند و حفاظت از آن، برای آینده‌ی انسان‌ها و طبیعت، حیاتی است. […]

دورانی که دانش‌آموزان در مدرسه سپری می‌کنند، به‌قول افرادی که تجربه‌ی آن‌را از سر گذرانده‌اند، یکی از زیباترین دوره‌ها و به‌عبارتی دوران طلایی زندگی محسوب می‌شود. پیدا کردن دوستان جدید و فرآیند جامعه‌پذیری که در مدرسه آغاز می‌شود، زندگی انسان‌ها را شکل می‌دهد. اگر دفتر خاطرات دوران دانش‌آموزیمان را مرور کنیم، شاید اوج خاطراتمان یکی […]

پوشش و مد، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین جلوه‌های فرهنگ مادی، همواره نقش مهمی در ساختار اجتماعی و فردی جوامع ایفا کرده است. در ایران، از گذشته تا به امروز، مد و پوشش تنها به‌عنوان ابزاری برای پوشاندن بدن یا نمایش وضعیت اجتماعی افراد نبوده‌، بلکه به یکی از ارکان اصلی نمایش هویت‌های فردی و گروهی […]

من نه حقوق‌دانم، نه قاضی و نه متخصص فقه اسلامی. بلکه در این یادداشت کوتاه کوشش می‌کنم برداشت خود را درباره‌‌ی شیوه‌نامه‌ی احراز توبه (ابلاغیه‌ی رئیس قوه‌ی قضاییه‌ی جمهوری اسلامی در تیرماه ۱۴۰۳) با شما در میان بگذارم؛ اگرچه لازم است به علت عدم تخصص لازم و ورود به این بحث، پیشاپیش از شما خوانندگان […]

در نیمه‌ی اول تیرماه ۱۴۰۳ و در بحبوحه‌ی دوران پس از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و آماده‌سازی‌ها برای انتخاب رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی، رئیس قوه‌ی قضاییه شیوه‌نامه‌ای را ابلاغ کرد که به نظر می‌آید اگر در فضای دیگری بود، محل بحث‌ها و نظرهای بسیاری می‌شد. نام شیوه‌نامه‌ی ابلاغی، «شیوه‌نامه‌ی احراز توبه» است و با […]

اگر پایِ خواندن روایت‌های زندانیان سیاسی دهه‌ی ۶۰ در زندان‌های جمهوری اسلامی بنشینیم، امکان ندارد که از سیاست تواب‌سازی در این دوران چیزی به گوشمان نخورد؛ فرایندی که زندانیان سیاسی توسط بازجویان و مقامات زندان، تواب می‌شدند و باوجود ندامت و اعلام انزجار از گذشته‌ی مبارزاتی خود، در زندان محبوس می‌ماندند و از وجودشان در […]

فاجعه‌ی معدن طبس که به کشته و مجروح شدن ده‌ها کارگر منجر شد، اولین حادثه از این دست نبوده و به‌نظر هم نمی‌رسد آخرین آن باشد، زیرا مشخص است که ایمنی معادن کشور، برای کارفرمایان و نهادهای دولتی مرتبط، اولویت ندارد. تشخیص این‌که در یک محیط کار مانند معدن، باید کدام استاندادرهای ایمنی رعایت شود، […]

حادثه‌ی دردناک «معدن طبس» که با انفجار یا ریزش در یکی از معادن زغال‌سنگ این منطقه همراه بود، جان تعدادی از کارگران را گرفت و خانواده‌های بسیاری را داغدار کرد. این حادثه ازجمله رویدادهای تلخی است که بار دیگر به مشکلات اساسی در حوزه‌ی ایمنی کار و نبود نظارت کافی بر معادن در ایران اشاره […]

براساس گزارش‌های رسمی و دولتی، جامعه‌ی ایران هر ساله شاهد ده‌ها فاجعه‌ی مرگبار در معادن کشور است. آمار قربانیان، به‌دلیل گزارش‌نشدن همه‌ی سوانح، دقیق و وثیق نیست. اما برخی از برآوردها نشان می‌دهند که سالانه بیش از ۱۰۰ سانحه‌ی جدی در معادن ایران رخ می‌دهد که بسیاری از آن‌ها منجر به مرگ کارگران و نیروی […]

دورانی که دانش‌آموزان در مدرسه سپری می‌کنند، به‌قول افرادی که تجربه‌ی آن‌را از سر گذرانده‌اند، یکی از زیباترین دوره‌ها و به‌عبارتی دوران طلایی زندگی محسوب می‌شود. پیدا کردن دوستان جدید و فرآیند جامعه‌پذیری که در مدرسه آغاز می‌شود، زندگی انسان‌ها را شکل می‌دهد. اگر دفتر خاطرات دوران دانش‌آموزیمان را مرور کنیم، شاید اوج خاطراتمان یکی […]

زنان اقلیتی از زندانیان در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند که تخمین زده می‌شود شامل دو تا نه درصد از جمعیت زندان‌های جهان باشد. این در حالیست که، تعداد زنان زندانی در برخی کشور‌ها به میزان قابل‌توجهی افزایش یافته و حتی در مقایسه با تعداد زندانیان مرد، افزایش تعداد زندانیان زن چشمگیر است. با این […]

وقتی از زنان زندانی به عنوان گروه خاصی از زندانیان صحبت می‌کنیم، از تبعیض‌های متقاطعی حرف می‌زنیم که زنان را به شکل متفاوتی از زندانیان مرد تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته این را هم در نظر داریم که ستم مضاعف، افراد دارای هویت‌های جنسیتی متفاوت را هم متاثر می‌کند. این یادداشت، بر گروه خاصی از […]

پوشش و مد، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین جلوه‌های فرهنگ مادی، همواره نقش مهمی در ساختار اجتماعی و فردی جوامع ایفا کرده است. در ایران، از گذشته تا به امروز، مد و پوشش تنها به‌عنوان ابزاری برای پوشاندن بدن یا نمایش وضعیت اجتماعی افراد نبوده‌، بلکه به یکی از ارکان اصلی نمایش هویت‌های فردی و گروهی […]

دولت پزشکیان قرار است آیین‌نامه‌ی ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی (کولبری و ته‌لنجی) را اجرایی کند. طبق این آیین‌نامه، دولت قرار است چهار الی هفت‌میلیارد دلار در سال، ارزش کالاهای وارداتی به‌صورت کولبری را کنترل نماید. عبدالناصرهمتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در حاشیه‌ی نشست هفتگی هیات دولت در اواسط آبان ماه، از تصویب […]

شهریور ماه امسال، وزیر صنعت معدن و تجارت، در حاشیه‌ی جلسه‌ی هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، درباره‌ی وضعیت واردات و رجیستری گوشی‌های آیفون معتقد بود که در حال حاضر مستندی درباره‌ی واردات و رجیستری آیفون نداریم. طبق گفته‌ی او در شهریور ماه، چند بخش وزارت ارتباطات و صمت باید جلساتی برگزار می‌کردند و هنوز اتفاق […]