سینمای زیرزمینی ایران، به عنوان حوزه‌ای نیمه‌مستقل و غالباً حاشیه‌ای از تولیدات سینمایی کشور، همواره در تقاطع محدودیت‌های قانونی، فشارهای فرهنگی و بازنمایی‌های رسانه‌ای حرکت کرده است. این فیلم‌ها، که خارج از سازوکار رسمی سینمای ایران تولید می‌شوند، نه‌تنها عرصه‌ای برای بیان تجربه‌های اجتماعی و زیست‌بومی واقعی فراهم می‌آورند، بلکه به‌مثابه‌ی محملی برای نقد ساختارهای […]...

حافظه‌ی جمعی در جوامعی که با بحران‌های سیاسی و ساختارهای سرکوبگر مواجه‌اند، صرفاً به‌منزله‌ی بازخوانی گذشته عمل نمی‌کند، بلکه به عرصه‌ای برای مقاومت فرهنگی، بازتعریف هویت اجتماعی، و مطالبه‌گری حقوق بشری بدل می‌شود. در بستر ایران معاصر، بازنمایی نمادهای ملی –از پرچم و آیین‌های فرهنگی گرفته تا اشعار و موسیقی‌های میهنی— کارکردی دوگانه یافته است: […]...

پس از پایان جنگ دوازده‌روزه، وضعیت ایران به‌ظاهر وارد فازی از ثبات شده است؛ فازی که در گفتار سیاسی از آن به‌عنوان «بازدارندگی متقابل» یا «تنشِ کنترل‌شده» یاد می‌شود، اما در سطح ساختاری، نه‌تنها نشانه‌ای از بازگشت به نظم عادی نیست، بلکه حامل نوعی تداوم‌یافتگی بحران در غیابِ انفجار است. آن‌چه در این‌جا به‌ظاهر صلح […]...

در وضعیت‌های بحرانی، به‌‌خصوص در بستر منازعات نظامی، رسانه‌ها از جایگاه صرفاً انتقال‌دهنده‌ی اطلاعات فراتر می‌روند و به کنشگرانی فعال در شکل‌دهی به افکار عمومی، ساخت روایت‌های مسلط و سامان‌دهی احساسات جمعی بدل می‌شوند. جنگ دوازده‌روزه میان ایران و اسرائیل بار دیگر نشان داد که میدان نبرد، صرفاً محدود به تسلیحات و جغرافیا نیست؛ رسانه‌ها […]...

در دهه‌های اخیر، اعتصاب به‌عنوان یکی از اشکال اصلی کنش جمعی در جوامع معاصر، بیش از آن‌که صرفاً واکنشی صنفی تلقی شود، به ابزار موثری برای بیان مطالبات در بسترهایی تبدیل شده است که امکان مشارکت رسمی و نهادمند در آن‌ها محدود یا مسدود است. در ایران نیز، که ساختارهای تشکل‌یابی کارگری و صنفی با […]...

سوگ نه‌تنها تجربه‌ای فردی از فقدان، بلکه پدیده‌ای اجتماعی و سیاسی است که ارتباط تنگاتنگی با ساختارهای قدرت، روایت‌سازی و حافظه‌ی جمعی دارد. در جوامع تحت سلطه‌ی دولت‌های اقتدارگرا، مرگ‌های جمعی –به‌ویژه آن‌جا که ناشی از ناتوانی ساختاری، سانسور گسترده یا بحران‌های مدیریتی است— بُعد سیاسی ویژه‌ای به خود می‌گیرند. در این وضعیت، واکنش دولت‌ها […]...

در بستر تحولات پرتنش و بی‌ثباتی‌های مزمن سال‌های اخیر، جامعه‌ی ایران با اشکالی چندوجهی از فرسایش اجتماعی مواجه شده است؛ وضعیتی که نه‌تنها در شاخص‌های اقتصادی و سیاسی، بلکه در سطح تجربه‌ی زیسته‌ی شهروندان نیز قابل مشاهده است. از میان مولفه‌های کلیدی این بحران چند‌لایه، سه پدیده بیش از سایرین برجسته ‌است: ناامنی مالی و […]...

مترو تهران دیگر صرفاً یک وسیله‌ی حمل‌ونقل عمومی نیست، بلکه به عرصه‌ای تبدیل شده که در هر گوشه‌اش تنش، استیصال و نبرد برای بقا جریان دارد. هر روز هزاران مسافر، در ایستگاه‌هایی که ظرفیت این‌حجم از جمعیت را ندارند، در میان ازدحام و فشار، به‌دنبال فرصتی برای نفس‌کشیدن می‌گردند. قطارهایی که با تاخیر می‌آیند، سکوهایی […]...

مسئله‌ی حجاب اجباری از همان اوایل انقلاب بهمن ۵۷ به معضلی برای حاکمیت بدل شد و هر بار تلاش می‌کند تا با طرح و لایحه‌ای برای آن چاره‌ای بیاندیشد و هر بار هم با نگرفتن نتیجه‌ی مطلوب از آن، به سراغ طرح و لایحه‌ای دیگر می‌رود. در همین کم‌تر از دو سال پس از جنبش […]...

زباله، بلای جان پارک‌های ملی ایران پارک ملی به محدوده‌ای از منابع طبیعی از جمله جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان اتلاق می‌شود که نمایان‌گر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی باشد. دولت‌ها برای حفظ همیشگی وضعیت زیست‌بوم و هم‌چنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد گیاهان در […]...

اعتراض کلام آخر است که وقتی شکل می بندد، در همه‌ی ارکان زندگی جاری می‌شود. در صدای خیابان، چهره‌ی عابران، تصویرهای تلوزیونی، فیلم‌های شبانه، فهرست کتاب‌های پرفروش، رستوران‌های خلوت، شعارهای از پشت پنجره و البته در هنر. اگر بخواهیم به نقطه‌ی شروع اعتراض و نمود آن در هنر بپردازیم، شاید باید آن‌قدر به عقب برگردیم […]...

سال‌های سال است که قوانین به شدت مرتجعانه‌ای را بر خوابگاه‌های دانشجویی دختران تحمیل کرده‌اند. در جدیدترین آیین‌نامه‌های برخی دانشگاه‌ها ساعت مجاز ورود و خروج شبانه‌ی خوابگاه دختران را تا اذان مغرب کاهش داده‌اند که رسماً امکان حضور دانشجویان دختر در شهر و دانشگاه بعد از اتمام ساعت کلاس‌ها را سلب می‌کند و شب شهر […]...