اخرین به روز رسانی:

مارس ۳, ۲۰۲۵

اشتغال زنان و جامعه ایران

طبق آخرین آمار از وضعیت بازار کار کشور از ۲۴ میلیون شاغل موجود در کشور فقط ۵ میلیون نفر زن هستند و از ۳ میلیون و۵۰۰ هزار نفر بیکار کشور یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر زن می باشند.به عبارتی آمار زنان بیکار کشور ۳۴ درصد است. در این زمینه یکی از مقام های وزارت کار هشدار داده است که در آینده با درخواست 2.5 برابری زنان برای حضوردر بازار کار مواجه خواهیم شد. نگاهی به آمارهای جهانی هم حقایق دیگری را روشن می کند. به گزارش خبرگزاری فارس، بر اساس آخرین آمارها ۹۸ درصد کارگران خانگی در جهان را زنان تشکیل می دهند و ۹۷ درصد پرستاران، ۸۵ درصد معلمان ابتدایی و ۵۷ درصد فعالان در عرصه مشاغل منشی گری در جهان زن هستند.

6یکی از مهمترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه ‌یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا هستند. اکنون که نگاه جهان بیشتر به سوی زنان معطوف شده است برای تحقق توسعه ‌اجتماعی، تسریع فرآیند توسعه ‌اقتصادی و محقق شدن عدالت ‌اجتماعی، چنانچه به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، قطعاً تاثیر بسیاری در روند توسعه و افزایش کمّی و کیفی نیروی انسانی آن جامعه خواهد داشت.

مشارکت روز افزون زنان در بیرون از خانه باعت تقویت حس اعتماد به نفس و استقلال و افزایش قدرت تصمیم گیری و برخورد مناسب با رویدادها و حوادث زندگی می شود و اثر مطلوب بر روابط خانوادگی برجای خواهد گذاشت. در واقع زن با کار و فعالیت اجتماعی قدرت خلاقیت، کارآیی و استقلال بیشتری می یابد. به طور کلی باید گفت هر چه زنان بیشتر وارد عرصه اجتماعی شوند به همان نسبت بحران هویت فردی و اجتماعی، افسردگی و انزوا گرایی ، بیزاری از نظام کنترل اجتماعی، بی اعتمادی و بدبینی به قوانین و قواعد حاکم بر جامعه در این قشر کاسته خواهد شد.

سهم زنان از بازار کار

اما نگاهی به آمار و ارقام اشتغال و بیکاری زنان در ایران بیانگر حذف آگاهانۀ زنان از عرصه اجتماعی و اقتصادی است و البته وجود شرایط بحرانی اقتصادی نیز مهر تاییدی است بر منفعل بودن نیمی از نیروی انسانی که حضورش می تواند تحولی عظیم در توسعه جامعه ایجاد کند. با توجه به اظهارات فاطمه مقیمی رییس موسسه کانون زنان بازرگان ایران و از کارآفرینان ایرانی بر اساس گزارش سازمان کار، تنها 13 درصد زنان ایرانی، شاغل هستند. خانم مقیمی در نشست هم اندیشی کانون زنان بازرگان گفته است که بر اساس آمارهای مجمع جهانی اقتصاد، ایران از حیث فعالیت های اقتصادی زنان، در رتبه ۱۱۶ قرار دارد.

همچنین بررسی آمار کلی و وضعیت اشتغال زنان در کشور طی سال ۸۸ نشان می دهد که از کل ۲۱ میلیون شاغل در کشور تنها ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر آن زن هستند. آمار اشتغال مردان رقمی بیشتر از 17.3 میلیون نفر را نشان می دهد.

مشاغل، با میزان دستمزد و نیز جنسیت مشخص گردیده است و تقریبا زنان همواره برای ارایه هر کاری دستمزد کمتری دریافت می­کنند و حتی در پاره­ای از موارد دستمزدی دریافت نمی­کنند. قانون کار -که امروزه همه جا از آن به عنوان قانون پرداخت برابر یاد می­شود- وجود دارد تا اختلاف دستمزد بین کار زنان و مردان را کم کند. اما تفکیک بین جنسیت­ها در کار توسط کارفرمایان خصوصی و دولتی حفظ و تشدید می­شود تا بدین وسیله زنان را به عنوان یک منبع ارزان قیمت استثمار کنند و از این رهگذر اتکا زنان به مردان را همیشگی نمایند. کاری که یک زن انجام می­دهد هنوز کم­ارزش­تر از کاری که یک مرد انجام می­دهد تلقی می­شود. در پشت این تصور غلط، این ایده نهفته است که زن حقیقتا به پول نیازی ندارد و همیشه مردی هست که مایل است از او مراقبت کند. بنابراین یک بار دیگر زنان به خاطر جنسیت­شان به طرزی ماهرانه استثمار می­شوند.

مصائب زن بودن در  فضای کار

زمانی که صحبت از حضور زنان در فضای عمومی و یا شغل‌های خارج از خانه می‌شود مسائلی چون نداشتن حقوق و مزایای برابر با مردان و یا ارتقا شغلی مناسب با کاری که انجام می‌دهند؛ در ذهن تداعی می‌شود و بحث‌های گوناگونی پیرامون آن شکل می‌گیرد. اما واقعیت نشان می‌دهد که این مسائل تنها بخشی از مسائل زنان در بازار کار است. بخش پنهانی مسائل زنان که به وضوح در میزان درآمد، ارتقای شغلی و امنیت اجتماعی زنان تاثیر مستقیم، حیاتی و مهم دارد، بحث آزار‌های جنسیتی در محیط کاری است. آزار جنسیتی در محیط کار به اشکال محتلف از جمله استفاده از اقتدار شغلی یا قدرت مدیریتی برای تحمیل خواسته‌های جنسی است. برابر با آمارهای موجود این امر در تمامی جوامع به دلیل حضور قدرت ساختارهای مردسالاری معمول و رایج است.  تقریباً همه زن‌ها به نحوی در معرض تجاوز و آزار جنسی هستند و به این دلیل ناچارند احتیاط‌های خاصی برای حفاظت خود به عمل آورند و با ترس از آزار جنسی زندگی کنند. نتیجه این عمل در دراز مدت عدم ارتقای مالی و شغلی زنان و به حاشیه رانده شدن آنان در محیط کاری است. این آزارها به شدت زنان و محیط کاری را تخریب می­کنند و بیشتر اوقات از سوی مدیران و افراد سطح بالای کاری بر زنان اعمال می‍گردد و اغلب اوقات این آزار و اذیت‍ها  از نظر عامه مردم پنهان می­‍ماند.

اگر در جستجوی این هستیم که زنان سهم و جایگاه مناسبی در تولید و توسعه کشور داشته باشند، با توجه به مسایل و مشکلات موجود بر سر راه زنان شاغل، راهکارهایی بنیانی لازم است؛ راهکارهایی از جمله  توانمند سازی زنان، حذف عواملی که مانع فعالیتهای زنان هستند( چه در خانواده و چه در اجتماع)، رفع تبعیض میان زن و مرد در بازار کار، مشارکت و تقسیم کار در منزل (اجتماعی کردن خانه­داری و بچه داری). اگر بخواهیم احتیاجات هر دو جنس را به طور برابر برآورده کنیم،‏ نیاز به زنان و مردانی داریم که در هر سطح و سلسله مراتب شغلی و در هر نوع شغلی با همدیگر کار کنند و نگاه جنسیتی موجب از بین رفتن حقوق هیچ کس نگردد.

دکتر اقلیما: آنچه مشکلات زنان شاغل را چند برابر کرده نه فقط حضور آن ها در اجتماع بلکه وظایف سنگینی است که در خانواده فقط بر عهده دارند. واقعیت این است که بسیاری از مردان فرهنگ
همکاری با خانم شاغل خود را ندارند و توقع دارند وی همانند یک زن خانه دار تمام بار مسئولیت زندگی را به دوش بکشد، در صورتی که فقط با همکاری مرد و اعضای خانواده است که می توان
بار فشار کار خانم را کم کرد. بنابراین درباره موضوع اشتغال زنان و مشکلات زنان شاغل باید درباره مردان صحبت کنیم نه زنان و برای ترویج فرهنگ همکاری بین اعضای خانواده تلاش کنیم.

طبق آخرین آمار از وضعیت بازار کار کشور از ۲۴ میلیون شاغل موجود در کشور فقط ۵ میلیون نفر زن هستند و از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیکار کشور یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر زن می باشند.به عبارتی آمار زنان بیکار کشور ۳۴ درصد است. در این زمینه یکی از مقام های وزارت کار هشدار داده است که در آینده با درخواست 2.5 برابری زنان برای حضوردر بازار کار مواجه خواهیم شد. نگاهی به آمارهای جهانی هم حقایق دیگری را روشن می کند. به گزارش خبرگزاری فارس، بر اساس آخرین آمارها ۹۸ درصد کارگران خانگی در جهان را زنان تشکیل می دهند و ۹۷ درصد پرستاران، ۸۵ درصد معلمان ابتدایی و ۵۷ درصد فعالان در عرصه مشاغل منشی گری در جهان زن هستند.

مدیر
سپتامبر 24, 2013

ماهنامه شماره ۲۲