
صدای زن ممنوع؛ در گفتگو با هانی نیرو/ دلبر توکلی
خط صلح- از انقلاب ۵۷ تاکنون زنان ایرانی با محدودیتهای بسیاری برای حضور در فعالیتهای اجتماعی، هنری سیاسی و بعضاً حتی اقتصادی روبهرو بودهاند. در تمام این سالها سعی شده است تا زنان هر چه بیشتر و بیشتر به پستوی جامعه رانده شوند اما این تلاش همواره با مقاومت زنان روبه رو شد. به طوری که حتی در سرکوبهای سیاسی نیز بیشترین مقاومت را از خود نشان دادهاند.
شاید به نوعی میتوان گفت که جمهوری اسلامی، از این تقابل، نتیجهی دلخواهش را به دست نیاورده است و زنان ایرانی، بارها و بارها از خط قرمزهای حکومتی عبور کردهاند.
چندی پیش نیز حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، ضمن انتقاد از تک نوازی و خوانندگی زنان در ایران، از ارسال نامهای با امضای تعدادی از نمایندگان مجلس خطاب به حسن روحانی در اعتراض به برخی فعالیتهای بانوان در زمینهی موسیقی خبر داد.
از سوی دیگر طی ماههای گذشته، شاهد آن بودیم که حضور و فعالیتهای بانوان ایرانی در برخی اجراهای صحنهای با مخالفتها و محدودیتهای فراوانی روبهرو بوده است. به عنوان مثال چندی پیش کنسرت گروه موسیقی “عرفان” که قرار بود روی صحنه برود، به دلیل حضور نوازندگان زن لغو شد.
البته مخالفت با تک خوانی زنان، به اعتراض نمایندگان مجلس ختم نمی شود بلکه انتقادات فراوانی از سوی جریان های تندرو و محافظه کار در این خصوص صورت گرفته است. از جمله در اواخر مهرماه ۹۳، بسیج دانشجویی ۴۰ دانشگاه کشور، طی نامه ای سرگشاده، به وزیر ارشاد، نسبت به تک خوانی زنان اعتراض کردند.
اما هیچ یک از این اعتراضات موجب نشد تا صدای زن، از موسیقی ایرانی حذف شود. زنان و دختران بسیاری در داخل و خارج از کشور به طور حرفهای در زمینهی موسیقی سنتی، پاپ و کلاسیک فعالیت میکنند.
در این شمارهی خط صلح، فرصتی دست داد تا گفت وگویی کوتاه در این خصوص با “هانی نیرو” خوانندهی جوان ایرانی که در سال ۱۳۶۰ در تهران چشم به جان گشود و در حال حاضر در شهر “وین” در اتریش زندگی میکند داشته باشیم.
از چه زمانی در زندگیت احساس کردی که میخواهی به سمت موسیقی بروی و آواز بخوانی؟
من از کودکی در محیط دوستدار موسیقی بزرگ شدم و گوشم به شنیدن آن عادت داشت، از ٩ سالگی کلاسهای “ارف” را شروع کردم و خانم سودابه سالم مربی من بود، که این از بهترین تجربهها و خاطرههای زندگی من محسوب میشود.
آیا در ایران هم امکان اجرای برگزاری کنسرت یا آلبوم دادن داشتی؟
فکر میکنم فعالیت زن به عنوان خواننده در ایران بسیار دشوار است. اطلاعات دقیقی از شرایط دادن آلبوم با صدای زن ندارم، شاید فقط به صورت زیرزمینی یا غیر مجاز که البته امروزه خیلی هم باب شده و عادی است.
اساساً علاقهای به این که در ایران برای دوستدارانت بخوانی داری؟
راستش من اینجا هم کنسرت زنده و اجرای زنده ندارم، چون کار اصلی من خوانندگی نیست. ولی به اندازهای که اینجا فعالیت خوانندگی میکنم، حتماً دلم می خواست که در ایران یا هر جای دیگر که زندگی میکردم، فعال بودم.
به چه حرفهای مشغولی؟
من آهنگسازی می کنم و به کودکان موسیقی درس میدهم.
به نظر تو چرا در فضای ایران موسیقی همیشه به نوعی جزو فعالیتها و تخصصهای ممنوعه حساب شد یا این که حتی گاه، نگاه تحقیر آمیز به آن می شد؟ مثلاَ میگفتند، طرف مطرب است…
شاید ریشهی مذهبی داشته باشه و شاید هم ریشهی فرهنگی. شاید هم ریشه در بی سوادی و ندانستن دارد. من چون خودم از سن کم، این حرفه را دنبال کردم، انواع و اقسام برخوردها و نقطه نظرها را در مورد موسیقی و موزیسینها دیدم. البته باید بگویم که آن سالها همه چیز شدیدتر بود و به هرحال در سالهای اخیر کمی فضا تلطیف شده است.
آیا به عنوان یک خوانندهی زن در خارج از ایران نسبت به خوانندههای مرد در اجرای کنسرت یا برنامه و مراحلی که باید طی بشود تا یک آلبوم بیرون بدهی، فرقی احساس میکنی؟
نه، در خارج از ایران فرقی بین یک خوانندهی زن و یا مرد وجود ندارد.
به نظر تو چه فرقی بین تک خوانی و خواندن گروهی است که اینقدر در ایران نسبت به تک خوانی زن حساس هستند؟
خب خواندن سولو و تنها یک چیزی هست و خواندن گروهی و کر چیز دیگری. هر چند که اصول اولیه یکی هست. واقعیتش برای من هم جای سوال هست که چرا در ایران خوانندگی سولو برای زن ممنوعیت دارد و خواندن گروهی ندارد! شاید فقط ترس از شنیده شدن واضح و مطلق صدای تنهای زن هست…
به نظرت استعدادهایی که در زمینهی صدا و آواز و موسیقی در ایران هستند، به خصوص دختران و زنان، چطور میتوانند به آرزوهایشان برسند؟
به نظر من، رمز موفقیت و رسیدن به چیزی که آدم میخواهد، خواست و پشتکار هست، یادگرفتن و تمرین.
ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتی.

برچسب ها
برابری جنسی تبعیض جنسیتی خط صلح آذرماه خط صلح شماره 43 دلبر توکلی زنان ماهنامه خط صلح شماره 43 موسیقی هانی نیرو