نگاهی به ریشه‌های روان‌شناختی و اجتماعی خرافات در ایران گفتگو با کاوه طالبم/ مرتضی هامونیان

در ایران، فال‌گیری و دعا‌نویسی از دیرباز وجود داشته است، اما این پدیده در سال‌های اخیر به‌طور بسیار فزاینده‌ای، نه‌تنها در میان اقشار کم‌سواد، بلکه در سطوح بالای اجتماعی و هم‌چنین سیاستمداران، رواج یافته است. این پدیده، که به اعتقاد بسیاری از روان‌شناسان و پژوهشگران حوزه‌ی علوم اجتماعی، ریشه در ناامنی روانی و اجتماعی دارد، […]...

ادامه مطلب

گفتگو با دو فال‌گیری که برای خودشان فال نمی‌گیرند/ علی کلائی

فال‌بینی و فال‌گیری یکی از قدیمی‌ترین پیشه‌های بشری است. این امر، در گذشته به‌عنوان یک علم تلقی می‌شد و از حاکمان تا محکومان در یک جامعه، همه به آن باور داشتند. اما امروز در نگاه ناظران و اصحاب خرد مدرن، به امری شبه‌علم و خرافه بدل شده‌ است. امری که هنوز هم در بخشی از […]...

ادامه مطلب

دعانویسی: از آزادی مبادله تا کلاه‌برداری/ امین قضایی

مکاتب موجود در فلسفه‌ی حقوق درباره‌ی مشروعیت قانونی فعالیت‌هایی مانند رمالی، دعانویسی، فال‌بینی، کف‌بینی، پیشگویی، ذهن‌خوانی و کلیه‌ی خدمات مبتنی بر ادعای یک قدرت فراطبیعی، اتفاق نظری چندانی ندارند. ازیک‌سو، یک دیدگاه لیبرتارین (آزادی‌خواهانه) مدعی است تا زمانی که افراد با رغبت و اراده‌ی خود چنین خدماتی را خریداری می‌کنند و اجبار و فریبی در […]...

ادامه مطلب

چرا خرافات در ایران جان تازه‌ای گرفته است؟/ مهدی عنبری

رمالی و فال‌گیری به عنوان فعالیت‌هایی که ادعای پیش‌بینی آینده یا تفسیر وقایع را دارند، از دیرباز در جوامع مختلف وجود داشته‌اند. در ایران، باتوجه به شرایط خاص اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، این فعالیت‌ها به شکل‌های مختلفی گسترش یافته و تاثیرات عمیقی بر افراد و جامعه داشته‌اند. این مقاله تلاش می‌کند تا به طور مختصر […]...

ادامه مطلب

وقتی فال‌گیران تاس می‌اندازند و ما می‌بازیم/ پویان خوشحال

آلبرت اینشتین جمله‌ی معروفی دارد: خدا تاس نمی‌اندازد. اما اگر امروز زنده بود و نگاهی به شبکه‌های اجتماعی می‌انداخت، شاید با ناامیدی سرش را می‌تکاند و می‌گفت، به نظر می‌رسد که فالگیران و شبکه‌های اجتماعی نه‌تنها تاس می‌اندازند، بلکه دارند با آن قمار هم می‌کنند، چراکه امروزه، پیشگویی‌ها، فال‌ها و خرافات در لباس مدرن خودنمایی […]...

ادامه مطلب

وقتی خرافه عقل را به بند می‌کشد/ فرشته گلی

خرافه، به باورها و اعمالی اشاره دارد که بر پایه‌ی ترس، نادانی، یا سوئتفاهم از علل طبیعی و ماورائالطبیعه –اغلب بدون پشتوانه‌ی علمی یا منطقی— شکل گرفته‌ و ممکن است به‌صورت فردی یا جمعی وجود داشته باشد. در واقع بنیان خرافات و جادو، بر ترس و جهل انسان بنا شده است. در گذشته، خرافات بخشی […]...

ادامه مطلب

وقتی امید در فنجان قهوه می‌جوشد/ علیرضا گودرزی

زن نشست و ترس در چشمانش بود به فنجان وارونه فکر می‌کرد گفت ای فرزندم! غمگین مباش! عشق سرنوشت تو است*   اجازه بدهید تمایزی قائل شوم میان مفاهیمی که مرز دقیقی با هم ندارند: فال‌گیری، کف‌بینی، رمالی و دعانویسی. هر کدام به‌شکلی مدعی است که با جهان دیگری ارتباط دارد و حقایقی را می‌گوید […]...

ادامه مطلب

رمالی در عصر دیجیتال: نقض حقوق زنان و بازتولید آسیب‌پذیری/ علی برنایی

در لابه‌لای صفحات فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در ایران، رمالان و دعانویسان دیجیتال با هزاران دنبال‌کننده، وعده‌های رنگی از تغییر سرنوشت را به افراد درمانده، مستاصل و آسیب‌پذیر می‌دهند و در واقع «تجارت فروش رویا» راه انداخته‌اند. زنان، به‌ویژه در جوامع حاشیه‌نشین و کم‌درآمد، بیش از دیگران هدف این وعده‌ها قرار می‌گیرند. در واقع […]...

ادامه مطلب

اقتصاد جادو/ احمد علوی

رمالی و فالگیری به‌عنوان بخشی از اقتصاد غیررسمی در بسیاری از جوامع در حال توسعه، ازجمله ایران، ریشه‌های عمیقی دارد. این پدیده که در بستری از بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رشد می‌کند، نه‌تنها منجر به خروج سرمایه— اعم از سرمایه‌ی مالی، انسانی و اجتماعی— از چرخه‌ی مولد و رسمی اقتصادی می‌شود، بلکه به‌واسطه‌ی تاثیرگذاری […]...

ادامه مطلب

آیا رمالی و فال‌گیری شأن انسانی را مخدوش می‌کند؟/ سینا یوسفی

رمالی و فال‌گیری، به‌عنوان جلوه‌هایی از خرافات در جوامع امروزی، فراتر از یک معضل فرهنگی و اجتماعی، تهدیدی جدی برای کرامت انسانی به‌شمار می‌روند. این پدیده‌ها با سوئاستفاده از آسیب‌پذیری‌های روانی، اقتصادی و اجتماعی افراد، استقلال فکری و اراده‌ی آزاد آن‌ها را نشانه می‌گیرند و با تحقیر عقلانیت، انسان را از موجودی مختار و توانمند، […]...

ادامه مطلب

خرافه‌فروشی در سایه‌ی قانون/ احسان حقی

انسان‌ها از دیرباز و تا زمانی که تاریخ به یاد دارد و تا جایی که کاوش‌های دیرین‌ مردم‌شناسی نشان می‌دهد، همواره به تاثیر عوامل ماورایی و غیرمادی در زندگی و سرنوشت خود باور داشته و تلاش کرده‌اند تا با دخل و تصرف در این عوامل، به زعم خود زندگی بهتری برای خود و نزدیکانشان رقم […]...

ادامه مطلب