تخریب گورستان‌ها و ناپدیدسازی اجساد در ایران تبدیل به سنتی پایدار گشته و هر از چند گاهی اخبار متعددی مبنی بر از بین بردن سنگ قبرهای درگذشتگان، توسط افراد مجهول به گوش می‌رسد. ابعاد این کار آن قدر گسترده و دارای یک الگوی ثابت است که می‌توان آن را یک عمل نهادینه شده و در […]...

محمدجواد خلیلی، دارای مدرک دکترای علوم سیاسی و هم چنین دانش آموخته دروس حوزی از حوزه علمیه قم است. وی که سال هاست در حوزه اندیشه سیاسی اسلامی و جهان عرب پژوهش می کند، در حال حاضر در موسسه راهبردی اسلام معاصر و اندیشکده مطالعات راهبردی کریمه مشغول به فعالیت است. با توجه به موضوع […]...

دست بردن در حافظه جمعی جامعه اقدامی است که تاکنون حکومت های ایدئولوژیک بسیاری با هدف جا انداختن روایت مطلوب خودشان از تاریخ، سعی در تحقق بخشیدن به آن را داشته اند. میلان کوندرا، در یکی از داستان های معروف خود به نام “کلاه کلمنتیس” می نویسد: «تلاش انسان در برابر قدرت، تلاش حافظه است […]...

منیره برادران خسروشاهی، نویسنده و پژوهشگری است که خود در دو دوره پیش و پس از انقلاب بهمن ۵۷، تجربه سال ها زندان و شکنجه را از سر گذرانده است. او خواهر مهدی برادران خروشاهی، از فعالان چپ گرایی است که بیش از هفت سال زندان را پیش از انقلاب بهمن ۵۷ تجربه کرد و […]...

مردگان همانند زندگان حقوقی دارند. حق دارند که قبورشان تخریب و هتک حرمت نشود. اما آیا این حق همگان است، یا تنها حق مومنان صالح؟ آیا تخریب قبور افرادی که به نحوی از انحائ مغضوب جمهوری اسلامی هستند – اعم از مسلمان و غیرمسلمان – شرعاً مجاز است؟ آیا فقه سنتی “ولایت بر قبور” را […]...

حاشیه ای بر پدیده تخریب قبور در ایران روزگاری هاینریش هاینه شاعر سیاسی آلمانی که در تبعید می زیست در شعری به سال 1820 سرود: «آن جا که کتاب ها را می سوزانند، دیر یا زود انسان ها را نیز خواهند سوزاند». این شعر بدل به گونه ای پیشگویی شد، زیرا صد و اندی سال […]...

در اندیشه اسلامی، دو دیدگاه نسبت به انسان وجود دارد: نگاه سنتی و نگاه حقوق بشری. میت یا از آن انسان مسلمان است یا غیر مسلمان. میت مسلمان در نگاه دینی، همان گونه که انسان مسلمان و در نگاه خاص تر انسان مومن(شیعه) دارای احترام است و عقیده انسان حی موجب احترام به وی می […]...

پیکر کشف شده منتسب به رضا شاه پهلوی، موجب ایجاد واکنش های گوناگونی در افکار عمومی گردیده است. صرف نظر از این که هنوز مشخص نشده که پیکر یادشده متعلق به چه کسی است و احراز هویت آن مستلزم آزمایش های ویژه ای است، اما بیش از هر چیز بررسی این موضوع از دیدگاه فقهی […]...

تابستان سالی که قرار بود در پاییزش به پیش دبستانی که آن موقع به آن ” آمادگی” می گفتند بروم، با مادرم و دختردایی اش و یک سری آدم هایی که نمی­شناختم، به جای عجیب و غریبی رفتیم. جایی دورافتاده و گرم که نمی توانستی به راحتی چیزی ببینی به جز پای آدم هایی که […]...

مرگ در آیین‌های ادیان آسمانی گذر از دیار فانی به دیار باقی است و از این رو مردگان احترامی ویژه دارند. به‌ ویژه در اسلام، احترام مردگان هم سنگ زندگان است. چنان چه توصیه شده است که هنگام عبور جنازه میت، به احترامش برخیزید، چرا که او به نیستی نپیوسته است. اما در تاریخ چهل […]...

عرف با وجود اختلاف سیستم های حقوقی و نیز با وجود اختلاف نظر جامعه شناسان حقوق و حقوقدانان درباره اساس، کیفیت و میزان احترام و اعتبار آن در جوامع، یکی از منابع مهم حقوق به شمار می رود که نقش اساسی و موثری را در تمام رشته های دانش حقوق به عهده دارد. عرف -که […]...

دفن یا به خاک سپردن اجساد انسان های مرده، یک سنت قدیمی بشری محسوب می شود. برخی پژوهش های دیرینه شناسانه، قدمت این کار را نزدیک به سی هزار سال پیش می دانند. حتی قبایلی از انسان های نئاندرتال هم مردگان خود را در خاک دفن می کردند. اما انتقام از جسد انسان مرده و […]...