نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در نشست علنی روز یک‌شنبه، پنجم مهر ماه، با ۸۴ رای مخالف، ۷۴ رای موافق و ۱۲ رای ممتنع با کلیات طرح اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی، مخالفت کردند. این مخالفت در حالی صورت گرفته است که چند روز پیش از آن، با دو فوریت این طرح، موافقت شده بود.

به نتیجه نرسیدن این طرح، ناامیدی‌ها در رابطه با گشایش و هرگونه تغییری از طریق نظام دولتی موجود در ایران برای حل مشکلات این جمعیت حدوداً یک میلیون نفریِ فاقد شناسنامه و سایر اسناد هویتی را، افزایش داده است.

سیدمهدی موسوی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس که از موافقان طرح فوق الذکر بوده است، در پاسخ به چرایی مخالفت اکثریت نمایندگان با کلیات این طرح به خط صلح می‌گوید: “اعتقاد من این است که طی چند روز، باور دیگری در اذهان بعضی از نمایندگان ایجاد شد و آن هم این بود که فکر کردند ما می‌خواهیم از کشورهای دیگر اتباع بیگانه را به این‌جا بیاوریم و یا اتباعی را که به اصطلاح فراری بودند و به خارج از کشور رفته بودند، برگردانیم و خدمات ویژه‌ای به آن‌ها بدهیم.”

گفتگوی خط صلح با سیدمهدی موسوی‌نژاد، نماینده‌ی دوره‌ی نهم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی مجلس از حوزه‌ی انتخابیه‌ی دشتستان در استان بوشهر را در ادامه خواهید خواند:

چرا شما اساساً موافق طرح اعطای تابعیت ایرانی به کودکان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی، بودید؟

ما به هر حال وقتی که می‌خواهیم یک طرحی را بررسی کنیم، باید ببینیم که آسیب‌های اجتماعی و پدیده‌هایی که به تبع آن در جامعه به وجود می‌آید، چه هستند و متناسب با آن تصمیم گیری کنیم.

کسانی که با اتباع ایرانی ازدواج می‌کنند و همین طور کسانی که در ایران متولد شدند و زندگی می‌کنند، بیگانه نیستند؛ بلکه ایرانی و به عنوان هم‌میهن ما هستند و نمی‌توان در رابطه با این‌ها بی تفاوت بود. این افراد عمدتاً با مشکلاتی از جمله بحث عدم پذیرش فرزندان در مراکز آموزشی و خدماتی یا احیاناً عدم ایجاد فضای اشتغال مواجه هستند. زمانی که افراد در یک کشور نتوانند چنین خدماتی را دریافت کنند، در مقابل معضلات، آسیب‌ها و پدیده‌ها‌ی شوم اجتماعی مثل اعتیاد و یا بداخلاقی‌های اجتماعی را به وجود می‌آورند؛ فلذا اگر ما این‌ مسئله را به صورت هدفمند مدیریت کرده و این افراد را دارای هویت و شناسنامه بکنیم و اجازه‌ی بهره مندی از خدمات جاری کشور را به ایشان بدهیم، چنین مشکلات و مصیبت‌هایی هم به وجود نمی‌آید.

حتی خیلی از این افراد، به خاطر این‌که فرزندانشان دچار مشکلات جدی نشوند، مجبور شدند که کشور را ترک کنند و حالا درگیر مشکلات دیگری هستند اما دیگر امکان حمایت نظام جمهوری اسلامی از آن‌ها در مقابل این مشکلات نیست.

ما اعتقادمان بر این است که این مسئله حتماً باید مدیریت شود و نباید آن را رها کنیم؛ رها شدن این مسئله که خواسته یا ناخواسته به وجود آمده و آسیب‌های جدی را هم ایجاد کرده است، به ضرر هنجارهای اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی کشور جمهوری اسلامی است. لذا بر این اساس ما بر این موضع بودیم که طرحی را تصویب کنیم که فرزندان خانواده‌ها و خانم‌هایی که چنین ازدواج‌هایی را انجام می‌دهند، دارای یک هویت و شناسنامه باشند تا بتوانند از خدمات جاری در کشور استفاده کنند.

دو فوریت این طرح در ابتدا با ١۴٠ رای موافق، تایید شده بود و امید آن می‌رفت که کلیاتش هم با حدوداً همین میزان رای، ‌نهایی می‌شود. چطور شد که این چنین نشد؟

اعتقاد من این است که طی چند روز، باور دیگری در اذهان بعضی از نمایندگان ایجاد شد و آن هم این بود که فکر کردند ما می‌خواهیم از کشورهای دیگر اتباع بیگانه را به این‌جا]ایران[ بیاوریم و یا اتباعی را که به اصطلاح فراری بودند و به خارج از کشور رفته بودند، برگردانیم و خدمات ویژه‌ای به آن‌ها بدهیم.

تکلیف این طرح چه می‌شود؟ آیا اراده‌ای در بین نمایندگان وجود دارد که طرح مجدداً ارائه و مورد بررسی قرار گیرد؟

به هر حال اگر طرح قرار شود که مجدداً به بحث گذاشته شود، باید تغییراتی در آن ایجاد شود اما در حال حاضر به اصطلاح راکد است و از لحاظ قانونی اتفاق خاصی در مورد آن نیفتاده است.

به نظر شما چرا طرحی که در سال ۸۵ در خصوص تعیین تکلیف این مسئله به تصویب رسید، نتوانست مشکلات این افراد را برطرف کند؟

واقعیت این است که آن طرح جامعیت لازم را نداشت وگرنه اگر همان موقع آن وضعیت‌هایی که در کشور به وجود آمده بود، دیده می‌شد و در واقع متناسب با مشکلات جاری در جامعه و با در نظر گرفتن زوایای متعدد و پنهان این آسیب اجتماعی که در کشور جمهوری اسلامی به وجود آمده، طرح را تنظیم و مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دادند، طرحی جامع می‌شد و می‌توانست بسیاری از مشکلات را حل کند؛ که متاسفانه این اتفاق نیفتاد.

با توجه به عدم توفیق این طرح و این‌که مشکلات تابعیت این کودکان کمافی‌السابق ادامه دارد، آیا نباید دستکم در این خصوص آگاهی سازی بیش‌تری صورت بگیرد که در واقع زنان ایرانی بدانند در صورت تن دادن به چنین ازدواج‌هایی، فرزند یا فرزندانشان بی هویت باقی می‌مانند؟

ببینید در حال حاضر این آگاهی سازی صورت می‌گیرد. البته انصافاً نه به شکل ویژه اما به هر حال بسیاری از پیامدهای چنین ازدواج‌هایی در کشور گفته و تببین می‌شود منتها به هر حال متاسفانه عده‌ای به چنین پیامدهایی، بی توجهی می‌کنند و بعد هم درگیر مشکلات آن می‌شوند. البته منکر عدم آگاهی برخی اقشار که متاسفانه منجر به تن دادن به چنین ازدواج‌هایی هم می‌شود، نیستم.

در پایان اگر نکته و یا صحبت خاصی در این خصوص دارید، بفرمایید…

من نظرم این است که دولت و مجلس حتماً باید در رابطه با این موضوع، فکری جدی و منطبق با واقعیت‌های موجود بکنند؛ وگرنه با این روند، در آینده کشور ما در این خصوص با مشکلات جدی‌تری هم رو به رو خواهد شد.

ممنون از وقتی که در اختیار ماهنامه‌ی خط صلح قرار دادید.