اخرین به روز رسانی:

ژانویهٔ ۲۸, ۲۰۲۵

مشکل متوجه تحریم‌هاست!؛ در گفتگو با نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس/ سیامک ملامحمدی

در پاسخ بیشتر پرسش‌های خط صلح، مسئله را به تحریم‌ها ارجاع می‌دهد. در خصوص ناوگان هوایی از شرایط خاص تحریمی بر خرید هواپیمای نو می‌گوید و در اکثر حوزه‌ها هم بر این باور است که پرسش‌ها را “دولت باید جواب بدهد. چون ما در این حوزه نیازمند به قانون خاصی نیستیم!”
سید ابوالفضل موسوی بیوکی، نایب رئیس اول کمیسیون عمران دوره‌ی دهم مجلس شورای اسلامی است. او از حوزه انتخابیه یزد (صدوق/یزد) می‌آید و در انتخابات مجلس دهم در لیست ائتلاف فراگیر اصلاح‌طلبان؛ گام دوم، حضور داشته است. ماهنامه خط صلح در این شماره با سوژه حمل و نقل در کشور به سراغ این نماینده مجلس رفت تا با توجه به جایگاه او در کمیسیون مرتبط، پرسش‌هایی را با وی در این حوزه مطرح کند. پرسش‌هایی که او در پاسخ به آن‌ها مصر بود که مشکل قانون‌گذاری در این حوزه در کشور نداریم و مسائل باید با دولتی‌ها مطرح شود. او در پاسخ به پرسشی در خصوص مسئله خودمالکی رانندگان حمل و نقل باری در کشور هم گفت که “بحث خودمالکی را هم در شرکت‌های حقوقی باید بتوانند خودشان حل بکنند. یعنی از این مسئله باید تعریفی برای خودشان داشته باشند”.

مشروح گفتگوی خط صلح با این نماینده مجلس در ذیل از نظرتان می‌گذرد:

از عمر ناوگان حمل و نقل در کشور شروع کنیم. علی‌رغم تلاش‌های انجام شده مثلا طرح مسئله ناوگان هوایی به عنوان یکی از چالش‌های حمل و نقل توسط مرکز پژوهش‌های مجلس، به نظر می‌رسد که اتفاق جدی‌ای نیافتاده. نظر شما چیست و مجلس چه می‌تواند بکند؟

مسئله را باید قسمت‌بندی کنیم. در حوزه ناوگان هوایی و بحث عمر ناوگان حمل و نقل، مسئله این است که ما باید بتوانیم هواپیمای نو بخریم و چون تحریم هستیم نمی‌توانیم چنین کاری بکنیم. راه دیگر این است که ما باید به هواپیمای دست دوم رو بیاوریم که آن هم شرایط ویژه خودش را دارد که بتوانیم بخریم. به طور کلی بر ناوگان هوایی ما شرایط خاص تحریمی حاکم است.
در حوزه قطار و ناوگان ریلی، مسئله قدری سبک‌تر است. ما در برخی از قطعات در این حوزه خودکفا شده‌ایم. تکنولوژی ساخت برخی از قطعات را هم نداریم و در این حوزه هم مشکل تحریم ها را داریم. اما در بقیه حوزه‌ها پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و به غیر از برخی قطعات می‌توان گفت که در حال پیش‌روی در خط خودکفایی هستیم. به نظر من در حوزه ریل چون باب خرید بسته شده، می‌توانیم به خودکفایی کامل برسیم.
در حمل و نقل جاده‌ای و اتوبوس‌ها وضعیت بسیار روان‌تری داریم و مشکلی به نام ناوگان فرسوده گریبان‌گیر ما نیست. منتهی به هر حال در برخی از خطوط، اتوبوس‌های قدیمی هنوز کار می‌کنند. اما در خطوط اصلی ما ناوگان ما فرسوده نیست و نمره قابل قبولی می‌توان به آن‌ها داد. البته این مسائل را باید دولت جواب بدهد. چون ما در این حوزه نیازمند به قانون خاصی نیستیم!

در حمل و نقل سنگین زمینی با خودمالکی مواجه هستیم. در حالی که شرکت‌محوری امری است که در دنیای کنونی به رسمیت شناخته شده که جلوی مجوزهای سوری این حوزه را هم می‌گیرد. آیا تلاشی برای حل این معضل حمل و نقل زمینی در ایران شده است؟

ما دو نوع حمل و نقل سنگین داریم. یکی باری است و دیگری مسافری. در حوزه مسافری با توجه به شرکت‌هایی که هست، اگر خودمالکی هم باشد در درون شرکت‌ها تعریف می‌شود.
اما در بحث بار، سیستم حاکم بر حمل و نقل بار هم به همین سمت می‌رود که شرکت‌ها تشکیل بشوند. تعاونی‌های مختلف استانی و غیره تشکیل شده‌اند که آن‌ها در مناقصات شرکت می‌کنند. این مسئله برای سامان‌دهی حمل و نقل بار صد در صد لازم است. این‌که خودمالکی باشد یا شرکت‌های تعاونی، در هر استانی خودشان به تفاهم می‌رسند. ولی برای سامان‌دهی آن اگر به سمت شرکت‌ها و شخصیت‌های حقوقی بروند خیلی روان‌تر می‌توانند کار بکنند.
در حوزه بار قطعا باید به سمت شرکت‌های حقوقی برویم. بحث خودمالکی را هم در شرکت‌های حقوقی باید بتوانند خودشان حل بکنند. یعنی از این مسئله باید تعریفی برای خودشان داشته باشند. این تعریف در بخش خصوصی و در شرکت‌هایی که شکل می‌گیرند انجام می‌شود.
مسئله هم قانون نیست بلکه شیوه‌های اجرایی است. مسئله ساماندهی بار است. میزان ماشین‌هایی که حمل بار می‌کنند، بیشتر از بار موجود در کشور است.

یکی از طرح‌های مطرح در توسعه‌ی بخش هوایی و بخش ریلی، لیزینگ‌ است که وزیر راه و شهرسازی بارها بر این موضوع تاکید کرده است. به نظر شما چقدر چنین طرح‌‌هایی می‌تواند به توسعه حمل ‌و نقل کشور کمک کند؟!

لیزینگ یک ابزار و یک روش مالی است. مسئله در حوزه حمل و نقل هوایی و عمر ناوگان، خرید هواپیمای نو است که باب آن در وضعیت فعلی به دلیل تحریم‌ها بسته است. همان‌طور که گفتم راه دوم آن خرید هواپیمای دست دوم است که آن‌ها هم شرایطی دارد. این‌که هواپیمایی که می‌خریم قابل باشد و به شرایط هواپیمای نو نزدیک باشد. این‌که روش پرداخت آن لیزینگ باشد، نقدی باشد، تعهدی باشد یا روش‌های دیگر، آن بحث تامین منابع مالی است. بحث و مسئله ما خرید و جایگزینی هواپیمای نو است که در آن محدودیت داریم.

نمایندگان مجلس پیشتر با تشکیل صندوق توسعه‌ی حمل ونقل به منظور توسعه زیرساخت و ناوگان حمل و نقل کشور موافقت کرده‌اند. چنین مصوبه‌‌ای از سوی مجلس چقدر می‌‌تواند به توسعه حمل ‌و نقل کشور کمک کند؟

این هم یک روش مالی است و ما در روش مالی مشکلی نداریم. با یکی از روش‌های موجود می‌توان کار را انجام داد. یا از طریق صندوق یا لیزینگ یا بورس یا روش‌های دیگر. این بحث جداگانه‌ای است و هر روشی می‌تواند باشد. ولی بحث این است که آن جنس وجود خارجی داشته باشد و بتوان آن را خرید. ما مشکلی در حوزه تامین مالی آن نداریم. نیاز به قانون در این حوزه هم نداریم. این‌که مشکل هست یا نیست بحث دیگری است.
مشکل بحث تحریم هاست. ما در برخی از خریدها به مشکل تحریم بر می‌خوریم. به خصوص در حوزه هواپیما. با توجه به این‌که یک شریک اصلی شرکت‌های هواپیمایی، آمریکاست یا خود شرکت در آمریکاست، ما به تحریم‌های آمریکا بر می‌خوریم و تحریم‌های دیگری نداریم.

به سراغ بحث سوخت در حوزه حمل و نقل برویم. می‌گویند سوخت ارزان است. از سویی دیگر مثلا کامیون‌داران نظر دیگری دارند و با گرانی سوخت و قطعات و مسائل دیگر روبرو هستند. کرایه بارها هم گران می‌شود به همین به قیمت بار اضافه می‌کند. به نظر شما چه باید کرد؟ چه راه حلی می‌شود پیش‌بینی کرد؟

سوخت گران نشده و دولت سعی کرده قیمت آن را ثابت نگه دارد. قیمت سوخت در حوزه حمل و نقل ثابت مانده. در این حوزه آیتم هایی بعدی وجود دارد؛ مانند قطعات یدکی، لاستیک و دیگر موارد که بله گران شدن آن‌ها در مسئله تاثیر گذاشته است. این‌که چطور کنترل بشود پرسشی است که دولت‌مردان باید جواب بدهند. چون این بحث‌ها اجرایی است و در حیطه‌ی قانون‌گذاری نیست.

نظر شما را به عنوان نماینده مجلس می‌خواهم بدانم.

من عرض کردم که این‌ها تاثیرش را گذاشته است. اما این‌که شما می‌خواهید بدانید چرا؟ خب بالا رفته است. وقتی خیلی چیزها از جمله دستمزد در بازار تغییر بکند، هزینه تولید قطعات هم بالا می‌رود. برخی از قطعات هم وابستگی ارزی دارد که با تغییر ارز آن‌ها هم تغییر می‌کنند. یعنی مثلا در مسئله لاستیک ما با همین موضوع روبرو هستیم. آن هم بخشی از مشکل متوجه تحریم‌هاست و بخشی هم که در تولید داخلی است، چون ظرفیت محدود است مشکل ایجاد می‌شود. ما تغییر قیمت را در لاستیک داشته و داریم. ولی دولت سعی کرده با واردات و افزایش تولید داخلی موضوع را مدیریت کند. اما تا حدی توانسته مدیریت بکند. در بحث لاستیک و قطعات، به طور مشخص لاستیک، دولت برای حل این مشکل آن را جزو کالاهای دارای اولویت گذاشت که به آن ارز دولتی تعلق بگیرد و با این سیاست توانست قسمتی از قیمت ها را کنترل بکند.

سالانه تعداد زیادی از شهروندان به دلیل تصادفات جاده‌ای فوت می‌کنند. خصوصا در ایام نوروز. به نظر شما مشکل کجاست؟ آیا همه مشکل را می‌توان به خطای رانندگان منحصر دانست؟ آیا راه‌های ما مشکل ندارند؟ نظر شما چیست؟

البته ما در نوروز امسال به دلیل مسئله کرونا با کاهش شدید تعداد سفرها روبرو خواهیم بود و مبنا ماندن در خانه است و مدل دیگری از نوروز را باید برگزار کنیم. در مورد تصادفات هم ما با مجموعه‌ای از عوامل روبرو هستیم. هر کدام از عوامل هم جای خودشان را دارند. یکی مسئله کیفیت خودروهاست. دوم وضعیت ایمنی جاده‌ها و زیرساخت‌هاست. سوم آموزش رانندگان است. عوامل مختلف نظارتی بر حمل و نقل جاده‌ای هم هست. اعم از دوربین‌های نظارتی یا نظارت مستقیم پلیس. این‌ها عواملی است که در تعداد تصادفات دخیل است. چون وجود بار بر روی جاده کم شده، طبیعی است که تعداد تلفات ما در این مقطع از سال کاهش چشم‌گیری خواهد داشت. از این جهت این را به فال نیک می‌گیریم. و امیدواریم در شروع سفرها در سال آتی ما این مشکلات را رفع بکنیم. ما مثلا در نقاط حادثه‌خیز یا بحث آزادراه‌ها و جاده‌های بین شهری، در حوزه زیرساخت‌ها مشکل داریم. در بسیاری از نقاط هم دوبانده کردن جاده‌ها اتفاق افتاده است. پیشرفت‌های خوبی هم در حوزه زیرساخت‌های جاده‌ای داشته‌ایم.

با مشکل کرونا در کشور مواجهیم. تلاش‌های بسیاری هم برای ضد عفونی کردن ناوگان حمل و نقل مسافر در کشور شده. نظر شما چیست؟ آیا کافی است؟

در حوزه هوایی که ترافیک بسیار کم شده است. در راه‌آهن و حمل و نقل جاده‌ای هم بازدیدهای میدانی که به صورت مستقیم داشتیم، ایراداتی بوده که تذکر داده شده. با توجه به این‌که خود مردم هم خیلی رعایت می‌کنند، این کار تا حد قابل قبولی در حال اجراست. بقیه ماجرا مردم هستند که رعایت ها را ادامه بدهند. به نظر من به صورت کلی قابل قبول است.

با سپاس از وقتی که در اختیار خط صلح گذاشتید.

توسط: سیامک ملامحمدی
مارس 20, 2020

برچسب ها

ترابری حمل و نقل خط صلح سیامک ملامحمدی سید ابوالفضل موسوی بیوکی شماره 107 کمیسیون عمران مجلس ماهنامه خط صلح