کتاب حاشیه‎نشینی (تئوری‎ها، روش‎ها، مطالعات ‎موردی) مجموعه مقالاتی با تالیف اسدالله نقدی، جامعه شناس ایرانی، در 288 صفحه است که به حومه نشینی و حاشیه نشینی می‌پردازد. این ۱۵ مقاله در طی سال‌های قبل از انتشار کتاب، در نشریات علمی علوم اجتماعی منتشر و یا در همایش‌های تخصصی مختلف ارائه شده‌اند. از ویژگی‌های مجموعه‌ی حاضر می‌توان به این نکته اشاره داشت که مقالات به نحوی برگزیده شده‌اند که شهرهای بسیاری را شامل شود تا کتاب بازتاب دهنده‌ی نمایی کلی از وضعیت و مسائل حاشیه‌های ایران باشد.

در پیشگفتار این کتاب آمده است: “تجربه‌ی شخصی نویسنده از ارتباط، شناخت و لمس زندگی و مسائل حاشیه نشینان، تازه واردان، تهیدستان و مهاجریان در شهرهای ایران و نیز مهاجران ایرانی در خارج -که خود شکل و تجربه‌ی دیگری از مهاجرت و حاشیه نشینی است-، از یک سو و زندگی در شهرهای بزرگ و کوچک و در نقاط مختلف جغرافیای ایران، مانند میاندوآب، مشهد، تهران، اصفهان، همدان و غیره از سوی دیگر سبب شد تا در بیش از دو دهه‌ی گذشته تمرکز بر مشاهده، تتبع، تحقیق و نوشتن درباره‌ی حاشیه‌ها و حاشیه نشینان به یکی از دلمشغولی‌های حرفه‌ای نگارنده بدل شود. در این زمینه انتشار کتاب حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی(جهان چهارم ایرانی) با مقدمه‌ی وزین دکتر حبیب الله زنجانی در سال 1386 و حضور در ده‌ها همایش ملی و بین المللی با محوریت مسائل شهری، حاشیه، اسکان غیررسمی و تدوین چندین مقاله‌ی علمی، همگی دال بر این دلبستگی بوده است…در فصول اول و دوم کتاب تلاش شده است موضوعات عام و مرتبط با مباحث نظری و روش‌های مطالعه در سکونت‌گاه‌های غیررسمی مرور شود و برخی نمونه‌های موفق از مطالعات داخلی و خارجی یا برخی تجارت نویسنده از تجربه‌های زیسته در ادراک مسائل حاشیه نشینان احصائ شود”.

در این کتاب حاشیه، هر نقطه‌ی شهری یا گروه اجتماعی که فاقد استانداردهای زندگی، خدمات و زیرساخت‌ های متن شهر یا جامعه باشد، تعریف شده است. در حال حاضر، حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ ایران و جهان یک بحران اجتماعی، در شهرهای متوسط و مراکز استان‌ها یک مسئله‌ی اجتماعی و در شهرهای کوچک یک پدیده است.

“نظریه‌ها و رهیافت‌های تئوریک درباره‌ی حاشیه‌ نشینی”، “تکنیک‌‌ها و روش‌‌های تحقیق در مناطق حاشیه‌”، “حاشیه‌ها و سکونت‌گاه‌های غیررسمی، پاشنه آشیل مدیریت شهری جدید”، “حاشیه‌نشینی چالشی فراروی توسعه پایدار شهری”، “حاشیه‌ نشینی به مثابه آپاندیسیت شهری”، “جهان چهارم ایرانی- سیمای زیست حاشیه‌ای و برخی راه‌چاره‌ها”، “نگاهی به رضایتمندی حاشیه‌ نشینان از زندگی شهری”، “حاشیه‌ نشینی و پیامدهای ضدسلامت شهری آن”، “وندالیسم تهدیدی برای سلامت شهری”، “مسائل زنان حاشیه‌ نشین و مدیریت شهری”، “مهاجرت و حاشیه‌ نشینی در ایران”، “یک نمونه از مطالعات مبتنی ‌بر ارزیابی اجتماعی مشارکتی در حاشیه‌های شهری: (ارزیابی مشارکتی در مناطق حاشیه و روستاهای منتخب شهر بهار همدان)”، “مقایسه‌ی سبک زندگی در متن و حاشیه‌های شهر اراک”، “حاشیه‌ نشینی در ایلام از نگاه زنان محلات حاشیه” و “زنان حاشیه‌ نشین و آسیب‌‌های اجتماعی” عناوین ۱۵ مقاله این کتاب را تشکیل می‌ دهند.

نام کتاب: حاشیه‎نشینی (تئوری‎ها، روش‎ها، مطالعات ‎موردی)

نویسنده: اسدالله نقدی

زمان انتشار: 1392

ناشر: جامعه شناسان