
تجاوز؛ عادی در فوتبال، عجیب در رسانه/ پویان مکاری

“حدود بیست سال پیش داستان یکی از مربیان تیم رده سنی پایه پلیاکریل اصفهان، همه جا پیچید. او با یکی از بازیکنان نوجوان تیم رابطهی جنسی مداوم داشت. او را به خانهاش میبرد و بعد از مدتی آن نوجوان چند نفر دیگر از بازیکنان نوجوان تیم را هم ترغیب کرده بود که با آن مربی در رابطه باشند. چند وقت بعد پدر یکی از این نوجوانان از مسئله خبردار شد و چون او مرد بسیار با نفوذی بود، بعد از بالا گرفتن جریان، مربی از ترس عاقبت کارش، خودش را حلق آویز کرد”. عرفان که در چند تیم فوتبال پایه در اصفهان بازی کرده، با روایت این داستان میگوید، آزار و اذیت جنسی کودکان در فوتبال ایران مسئلهای رایج است؛ “بسیاری از کودکان و نوجوانان راه پیشرفت را نزدیک شدن به مربی میدانند، مربی هم به راحتی از این مسئله سوئاستفاده میکند. جا و مکان مشخصی هم ندارد و هرجا ممکن است این اتفاق بیفتد. یکی از مربیان معروف اصفهان در رده سنی پایه به داشتن تمایل جنسی به پسرها معروف بود، همهی بچههای تیم ما هم او را با این عنوان میشناختند. اتفاقاً او بعدا در ردههای بالاتر هم مربیگری کردی و حتی دورانی با ف.ک مربی معروف لیگبرتری هم همکاری کرد”.
یکی از مربیان با سابقهی فوتبال در تهران نیز نظر عرفان را تایید میکند و این مسئله را مشکلی همیشگی در فوتبال ایران میداند. او که نمیخواهد نامش فاش شود، بیش از 17 سال سابقهی مربیگری دارد، که 6 سال آن در رده سنی پایه (تیمهای فوتبال غیر از بزرگسالان) و بقیه آن در لیگ 1 و 2 بوده.
“یکی از مربیان رده باشگاهی، اعتقاد دارد که حتماً باید با بچهها رابطهی جنسی داشته باشد و به اصطلاح ترتیب آنها را بدهد تا رویشان کم شود. او سالهاست در رده سنی جوانان و نوجوانان مربی است و تیمش هم از تیمهای خوب تهران است”. مربی مورد مصاحبهی ما میگوید که همه در فوتبال ایران از این مسائل خبر دارند، از مربیان بازیکنان رده پایین تا مربیان و بازیکنان معروف لیگ برتری و تیم ملی: “یکی از مربیانی که الان پیشکسوت است به بچهبازی معروف بود. بازیکنان زیاد و با کیفیتررری را هم تربیت کرد. الان هم که پیر شده، در یکی از روزنامههای معروف ورزشینویس شده، اگر بازیکنانی که او تربیت کرده را نام ببرم سرتان سوت میکشد”.
به علت رعایت حقوق فردی ما نمیتوانیم اسامی ذکر شده بازیکنانی که زیر نظر این مربی تربیت شدهاند را منتشر کنیم، تنها میتوان گفت که نام افراد مشهور زیادی در این بین دیده میشود. نمیتوان گفت تمام این بازیکنان قربانی سوئاستفاده جنسی این مربی بودهاند اما به جرات میتوان گفت تمام این بازیکنان در دوران نوجوانی از تهدید این مربی رنج بردهاند و قطعاً از تجاوز جنسی این فرد به برخی از بازیکنان نوجوان خبر داشتهاند.
” البته این را بگویم که اکثر موارد در مدارس پایین شهر اتفاق میافتد، چون والدین بچهها نظارت کمتری در این زمینه دارند، نمیگویم در شمال تهران اتفاق نمیافتد، ولی بیشتر در جنوب شهر است، چون پدر و مادرها کمتر بچههای خود را در مدارس فوتبال همراهی میکنند. در تیم راه آهن جنوب به علت آنکه زمانی این مسئله در جنوب تهران بسیار شایع شده بود، مسئولان باشگاه شرط مربیگری را تاهل مربی اعلام کرده بودند. من هم چند سال مدیریت یک مدرسه فوتبال را به عهده داشتم و روی این مسئله بسیار حساس بودم. خدا را شکر در مدرسه من چنین مسئلهای پیش نیامد اما بارها شاهد فساد برعکس بودم؛ یعنی مادر بعضی بچهها پیشنهاد میدادند که در ازای رابطهی جنسی با آنها، فرزندشان را به تیمهای خوب بفرستم”.
با این اوصاف به نظر میرسد که آزار جنسی کودکان در فوتبال ایران چیزی تازه و یا عجیب و غریب نیست و تنها این مسئله تازه به رسانهها درز پیدا کرده. اما آیا تا کنون از سوی فدراسیون فوتبال یا نهادهای رسمی برای مقابله با این معضل اقدامی شده؟
“تا امروز فدراسیون تنها حرف زده و هیچ کار عملی انجام نداده، البته فکر نمیکنم از دست فدراسیون هم کاری بر بیاید”.
در این میان نقش باشگاهها هم موثر است اما باشگاه برای حفظ منافع خود در این زمینه اقدامی انجام نمیدهند. از سوی دیگر عدم نظارت مناسب باشگاههای بزرگی چون استقلال و پرسپولیس بر روی تیمهای ردههای پایه امکان بروز این مسئله را بیشتر میکند. بسیاری از این باشگاهها تنها از روی رفع تکلیف اقدام به تشکیل تیمهای رده پایه کردهاند و این تیمها برای باشگاه بار اضافی محسوب میشوند.
مسائل فرهنگی هم در این مورد نقش به سزایی دارند. با افشا شدن تجاوز یا آزار و اذیت جنسی، بیشتر از هر چیز آبروی قربانی در خطر است تا آبروی فرد متجاوز. البته اثبات این مسئله نیز پیچ و خمهای قانونی زیادی دارد که در اکثر موارد پرونده به نفع فرد خاطی بسته میشود. مربی مورد مصاحبه معتقد است این اتفاقات بخشی از فرهنگ جامعه است و باید به صورت ریشهای با آن برخورد شود: “این مسئله مثل فحش دادن در ورزشگاه است. فحش دادن در ورزشگاه از خارج از ورزشگاه وارد میشود، از دل جامعه. باید آموزش وجود داشته باشد و فرهنگ جامعه تغییر کند تا تجاوز به کودکان و نوجوانان در مدارس فوتبال هم ریشهکن شود”.
اما آیا مدارس و آموزش و پرورش مکان مناسبی برای حل این مسئله است؟ عرفان به مدارس و مراکز تحصیلی هم بی اعتماد است؛ “مدارس که خودشان معدن تجاوز به کودکان هستند. خیلی از ما معلمهایی را در دوران راهنمایی و دبیرستان سراغ داشتیم که سابقهی تجاوز به دانشآموزان را داشتند. البته بچههای سال بالایی هم به این مسئله دامن میزدند”.
بر این اساس، رفع این مسئله نیازمند تغییرات اساسی و عزم قوی اجتماعی است. تغییرات بنیادین در آموزش و پرورش و پس از آن در مدارس فوتبال و باشگاههای کشور تنها بخشی از تحولات مورد نیاز است. اما قطعاً برای مقابله با این مشکل باید بیشتر به سمت شفاف سازی و رونمایی از مشکل حرکت کرد تا لاپوشانی و مماشاتی که این روزها وزارت ورزش و باشگاههای کشور در پیش گرفتهاند.

برچسب ها
آزار جنسی آزار و اذیت جنسی آمورش و پرورش استقلال پرسپولیس پلی اکریل اصفهان پویان مکاری تجاوز تجاوز به کودکان خط صلح رده سنی پایه سوء استفاده از کودکان فدراسیون فوتبال فساد فوتبال لیگ برتر ماهنامه خط صلح مدارس فوتبال مربی فوتبال ورزش