
مصدومان شیمیایی زرده کرمانشاه، مغضوبان روی زمین/ حسین احمدی نیاز

روز 31 تیرماه 67 روزی سیاه برای اهالی روستای زرده دالاهوی کرمانشاه بود. 4 روز پس از پذیرش قطعنامهی 598، این نقطهی محروم، توسط دژخیمان بعث صدام هدف بمباران شیمیایی قرار گرفت و در پی آن، 275 نفر شهید و بالغ بر هزار نفر مجروح و مصدوم شدند. این حادثه دقیقاً همزمان بود با عملیات مرصاد، به نحوی که امدادرسانی فوری به مجروحان ممکن نبود؛ همهی راهها بسته و مسدود بودند. کوهستان دالاهو بسان دژ محکمی امکان عبور را به سختی فراهم میکرد. این تراژدی بسان سایهای تاریک همواره در زرده سایه افکنده است. سید فریدون، 5 برادر، پدر و اعضای خانوادهی خود را که جمعاً 8 نفر بودند به تنهایی در جوار مرقد بابایادگار دفن کرده است. زن دیگری از اهالی روستا، 9 نفر از بستگان خود را به خاک سپرد. اهالی روستا همگی همراهی دائمی دارند، و آن اسپری تنفسی است.
شهروندان زرده جملگی اهل حق یارسانی به حساب میآیند. آیین این مردمان یکتاپرستی مبتنی بر صلح طلبی است. برابری و آرامش، همزیستی مسالمت آمیز، گرایش به موسیقی، نوع دوستی و بشردوستی، احترام به کرامت انسانی، احترام به عقاید و آیینهای دیگر و دوری از جنگ و خشونت از خصلتهای مرمان نیک اهل حق یارسان است؛ اما خود قربانی جنگ شدند. زردهایها تنها اورامی زبانانی هستند که گویش زیبای کلهری را هم به کار میبرند و تلفیقی بین این دو، زبان آنان را تشکیل میدهد.
بعد از حادثهی تلخ بمباران شیمیایی زرده، متاسفانه کمیسیون تشخیص درصد جانبازی، برای بسیاری از اهالی این روستا، پروندهای تشکیل نداد یا اساساً آنان را شایستهی درصد جانبازی تشخیص نداد. این امر بیشتر به دلیل عدم شناخت اعضای کمیسیون مربوطه از شرایط جنگی آن زمان و عدم دسترسی به کرمانشاه به علت عملیات مرصاد بود. این رویهی نادرست موجب پایمال شدن حقوق اهالی این منطقه شده است. از دیگر سو بسیاری از اهالی زرده مدعی عدم پرداخت کامل حقوقات لازم در این زمینه هستند.
حرف و حدیث این مظلومان زیاد است اما نکتهای که ضرورت یادآوری آن وجود دارد، عدم برخورداری مصدومان شیمیایی زرده از نهادهای مدنی و یا نبود هیچ تشکیل غیر دولتی حامی آنان است. حادثهی زرده به مراتب سختتر و گسترده از حادثهی تلخ بمباران شیمیایی سردشت بوده است، اما تشکیل نهاد مدنی انجمن حمایت از مصدومان شیمیایی سردشت به نحو مطلوبی توانسته است صدای مظلومیت مصدومان شیمیایی سردشت را به جهانیان برساند. در حالی که مصدومان شیمیایی زرده بنا به دلایل عدیدهای نتوانستند این مهم را انجام دهند و صدای آنان هرگز نتوانست از کوههای دالاهو به سمت تهران بیاید.
اکنون اینجانب بنابه درخواست اهالی روستا و به صورت رایگان وکالت تمامی مصدومان شیمیایی زرده دالاهو را بر عهده گرفتهام تا از یکسو بتوانم در مراجع قضایی و اداری داخلی نسبت به احقاق حقوق قربانیان شیمیایی زرده اقدام نمایم و از دیگر سو در مراجع قضایی بین المللی نسبت به اقامهی دعوی و محکومیت مسببان و فروشندگان تسلیحات شیمیایی به رژیم صدام، اقدام نمایم. اما نکتهی بسیار مهمی که همواره وجود دارد، جبران خسارات وارده به اهالی این روستا توسط دولت عراق است. طبق قطعنامهی 598 و اسناد بین المللی، دولت وقت عراق مسئول جنگ شناخته شد و ملزم به جبران خسارات وارده به ایران است اما متاسفانه مماشات دولت ایران باعث تحقق این امر نشده است. دولت عراق حسب قوانین و مقررات بین المللی ملزم و مکلف به جبران خساران وارده به تک تک مصدومان و خانوادههای قربانیان بمباران شیمیایی زرده میباشد. اسناد بین المللی در نظام حقوق بین الملل تصریحاً استفاده و کاربرد سلاحهای شیمیایی را ممنوع و محکوم کرده است و اساساً خط قرمز محسوب میشود؛ لذا مسئولیت دولت عراق در این زمینه مفروز است. از دیگر سو دولت جمهوری اسلامی ایران نیز ملزم و مکلف به پرداخت حقوق قانونی تمامی مصدومان شیمیایی زرده است.
اکنون این سوال مطرح می شود از چه مکانیسم حقوقی میتوان بهره جست؟ این موضوع هم در مراجع قضایی داخلی ایران قابل بررسی است و هم در مراجع قضایی کشورهای معاون در جرم رژیم وقت عراق، میتوان آن را مطرح کرد؛ همچنان که این امر برای مصدومان شیمیایی حلبچه تحقق پیدا کرد. نکتهای که لازم به یادآوری است، بررسی الزام مسببین و دولت خاطی وقت عراق به پرداخت خسارات تنبیهی است. خسارات تنبیهی صرفاً برای جبران خسارات معنوی وارده بر مصدومان و خانوادههای قربانیان شیمیایی است. به عنوان نمونه، سید فریدون با از دست دادن 5 برادر و پدر، خدا میداند چه زیانی دیده است؟
اگرچه ابن مصیبت با پول جبران نمیشود اما مرهمی است بر درد این مظلومان. واقعیت مسئله این است مصدومان زرده دالاهو، بسان مغضوبان روی زمین مورد ستم مضاعف قرار گرفتهاند اما از این حق برخوردارند تا وفق قوانین و مقررات بین المللی و داخلی حقوقات خود را دریافت و احیا نمایند. در این راستا رئیس جمهور به عنوان مجری قانون و مدافع حقوق ملت وفق اصول 3،19 ،22،113 و 121 قانون اساسی، ملزم و متعهد به حمایت و احقاق ذره ذرهی حقوق اهل حق یارسانان زرده دالاهو میباشد.

برچسب ها
جنگ ایران و عراق حسین احمدی نیاز روستای زرده زرده کرمانشاه سلاح شیمیایی قربانیان شیمیایی ماهنامه خط صلح ماهنامه شماره ۶۰