ايمن سازی كودكان يک مسئلهی حقوق بشری!/ ساموئل بختیاری و فریبا رئیسی
در محدودهی دنیای صنعتی و تکراری امروز، در نگاه نخست پرداختن به موضوع حقوق بشر، هیچ مخالفتی را برنمیانگیزد و در ظاهر امر اکثر آدمیان مدعی حمایت از حقوق بشرند. بیشتر انسانها زمانیکه تصویری از تقابل با موضوع حقوق بشر در ذهنشان نقش میبندد، زندانی شدن افراد دگراندیش، شکنجه و خشونتهای روشن بر علیه بشر را از نظر میگذرانند. با این تعریف، گنجاندن موضوع ایمن سازی و واکسیناسیون در چارچوب مسائل حقوق بشری، کمی سخت به نظر میرسد.
کشورهای ثروتمند بارها وعدهی از میان بردن فقر و بیماریهای فلاکت باری که گریبان کشورهای فقیر را گرفته است، دادهاند. کشورهای عضو گروه G-8، چندین سال پیش در یکی از نشستهای خود، وعده دادند با ارائهی پیشنهادهای درست و کاربردی فقر و بیماری را از کشورهای فقیر بزدایند.
کنوانسیون حقوق کودکان ملل متحد که به تصویب ١٩١ کشور جهان رسیده است، به روشنی بیان میکند که کودکان سرتاسر زمین حق رشد فیزیکی، اخلاقی، معنوی اجتماعی را در جوامع خویش دارند. این کنوانسیون همچنین صراحتاً بیان میکند کودکان نیازمند پشتیبانی ویژهای هستند تا از این حق بیچون و چرای خویش بهرهمند گردند. شاید این واژگان الزام آور برای کودکان کشورهای پیشرفته، واژگانی بیگانه باشند، اما در سایر کشورها وضع بدین گونه نیست.
بر پایهی گزارش سازمان بهداشت جهانی، تا همین چند سال پیش، بیش از ١٠ میلیون کودک پیش از رسیدن به ٥ سالگی جان خویش را از دست میدادند؛ چنین آماری علیرغم بهبود نسبی، همچنان هم وجود دارد. بیشتر این کودکان از کشورهای فقیر یا در حال پیشرفت هستند، آفریقا به تنهایی صاحب نیمی از این قربانیان است. برای نمونه، کودکان سیرالئون ١٠٠ برابر بیش از کودکان آلمانی یا ژاپنی در معرض مرگ پیش از رسیدن به ٥ سالگی هستند. دلایل بیشماری برای شرایط مصیبت بار این کودکان وجود دارد؛ از جملهی این دلایل، عدم دسترسی به آب سالم، بهداشت همگانی، تغذیهی نامناسب و شرایط زیستی ناسالم است.
در کنار همهی موضوعات گفته شده، شمار زیادی از کودکان در کشورهای در حال توسعه از واکسیناسیون بیبهرهاند. شاید باور این موضوع سخت باشد، اما در دنیای امروز سرخک و سیاه سرفه همچنان قربانی میگیرند. آمار مرگ ٣ کودک در هر دقیقه به علت بیماریهای عفونی دردناک است، در حالیکه به راحتی میتوان با این معضل مقابله کرد. چرا راه حل ساده و سریعی مانند ایمن سازی از راه واکسیناسیون وجود ندارد تا از درد و رنج این کودکان بکاهد؟ در اینجاست که موضوع واکسیناسیون به عنوان یک مسالهی حقوق بشری مطرح میشود.
تصور این موضوع که دنیا تنها نظارهگر پایمال شدن اساسیترین حق این کودکان یعنی حق حیات است، سخت به نظر میرسد. در عین حال مخالفتی نیز در انجام حرکتی به نفع این کودکان وجود ندارد.
در یکی از اجلاسهای گروه G-8 که بیش از ١٠ سال قبل در اسکاتلند برگزار شد، رهبران کشورهای صنعتی جهان موافقت خویش را با طرح بریتانیا برای تامین مالی واکسیناسیون کودکان در کشورهای فقیر طی ١٠ سال آینده اعلام کردند. به اعتقاد این رهبران، این عمل گامی مثبت در راستای کاهش مرگ و میر کودکان در کشورهای فقیر بود. از نگاه بسیاری از این رهبران و مردم جهان، موضوع پرداختن هزینههای واکسیناسیون عملی نیکوکارانه محسوب میشود. مسئلهی مهم تفهیم واکسیناسیون به عنوان حق اساسی کودکان است، برای تغییر تفکر و پذیرش این امر هرچند دلایل منطقی بیشماری وجود دارد، اما دنیای امروز به یک ضرورت اخلاقی نیز نیاز دارد؛ واکسیناسیون از حق اساسی کودکان است نه یک عمل نیکوکارانه!
سال 2004 یک سازمان بریتانیایی (United Kingdom, Common Wealth Medical Trust)، در گزارشی با نام حقوق بشر و سلامتی، پرداختن به موضوع واکسیناسیون به عنوان مسئلهی حقوق بشری را مورد بحث قرار داد. در این گزارش تاکید شده است بسیاری از دولتها مایل به همکاری با یکدیگر در چارچوب واکسیناسیون کودکان هستند، اما نه در یک نگاه حقوق بشری. از زاویهی حقوق بشری، موضوع واکسیناسیون، راهی برای اندازه گیری سلامت عمومی یک جامعه نیست، بلکه یک حق اساسی است. بنابراین برنامهی ایمن سازی دولتها نمیتواند در این چارچوب قرار گیرد. بیشتر برنامهریزی دولتها بر مبنای بودجهی کشور انجام میپذیرد، جایی که الویتهای دیگری برای خرج کردن بودجه وجود دارد. بنابراین نمیتوان پذیرفت که برنامهی ایمن سازی کودکان بخشی از یک عمل نیکوکارانه است و به حسن نیت دولتها ارتباط دارد.
عدم دسترسی به واکسن تنها مشکل کشورهای فقیر نیست که میبایست در چارچوب مسئلهی حقوق بشر به آن نگریست، دسترسی سخت به آب سالم، تغذیهی کافی و آموزش کودکان نیز نیازمند نگاهی حقوق بشری است. نگاه حقوق بشری به موضوع ایمن سازی کودکان میتواند سرآغاز تغییرات چشمگیری باشد. این تغییر دیدگاه فرصتی مغتنم برای نجات جان انسانها و آزمونی بزرگ برای مدعیان حقوق بشر است. البته دولتها و شهروندان کشورهای ثروتمند باید برای خروج مسائل حقوق بشری از روی کاغذ و ایجاد دنیایی بهتر برای زندگی، کوشش بیشتری به خرج دهند.
توضیح: این مطلب، توسط “مری رابینسون” در “تریبون شیکاگو” منتشر و با اندکی اختصار به فارسی برگردانده شده است. خانم مری رابینسون، رئیس سابق کمیساریای حمایت از واکسیناسیون و عضو هیات مدیرهی این نهاد جهانی است.
برچسب ها
ایمن سازی کودکان ساموئل بختیاری فریبا رئیسی فلج اطفال ماهنامه خط صلح ماهنامه شماره ۶۰ واکسیناسیون