“همین که من در منطقه‌ای مثل سیستان و بلوچستان برای مردمم جا انداخته‌ام که زنان از مردان بهتر کار می‌کنند، کفایت می‌کند و الان خیلی جاها به من می‌گویند برای دور بعدی یکی مثل خودت پیدا کن تا این منطقه دو نماینده‌ی زن داشته باشد.”

این جمله، بخشی از گفت و گوی حلیمه عالی، نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس است که به خبرگزاری ایسنا گفته است. چنین عباراتی به طور معمول مورد توجه بسیاری از مدافعان حضور زنان در مجلس و مناصب مدیریتی قرار می‌گیرند.

حلیمه عالی، 45 ساله است، پزشک متخصص بیماری های داخلی است و به زبان انگلیسی مسلط است. اسفند 90 او با خوش شانسی اجازه‌ی رقابت در مرحله‌ی دوم انتخابات شهرستان زابل، زهک و هیرمند را یافت. اردی‌بهشت 91 توانست 70 هزار رای مردم را کسب کند و به مجلس بیاید. او اولین نماینده‌ی زن شهرش و استان سیستان و بلوچستان بود.

در جریان انتخابات مجلس نهم، از میان 48 کاندیدای شهر زابل، سه نفر زن بودند. این اولین بار بود که زنان در انتخابات، تایید صلاحیت شده و وارد میدان بازی شده بودند، یک گام رو به جلو. رای مردم به حلیمه عالی هم با استقبال گسترده‌ی رسانه‌ها و اهل سیاست مواجه شد، یک گام رو به جلوی دیگر.

او پیش از نماینده‌ی مجلس شدن، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زابل بود و در بیمارستان زابل هم کار می‌کرد. حلیمه عالی، یک زن اصولگراست. در یک خانواده‌ی مذهبی بزرگ شده، برادرش در جنگ کشته شده، او جزو “خانواده‌ی شهدا” تلقی می‌شود. برادرش در 19 سالگی کشته شد، آن‌ها یک “خانواده‌ی شیعه” مشهور در منطقه‌ی سیستان محسوب می‌شوند. همسرش که متخصص خاک‌شناسی است، یک مدیر دولتی است، او جزو “خانواده‌ی دولت” است. در طول تبلیغات انتخابات 91، او در در پوسترهای انتخاباتی‌اش، عکسی از خودش منتشر نکرد. طبعاً می‌توان گفت او از یک “خانواده‌ی محافظه‌کار” آمده است. او و همسرش به سبب موقعیت‌های شغلی تخصصی وضعیت مالی مناسبی دارند. خانواده‌ی پنج نفره‌ی آن‌ها، یک “خانواده‌ی پولدار” محسوب می‌شوند. این نماینده‌ی مجلس از نظر فرهنگی جزو “خانواده‌ی نظام” محسوب می‌شود. با چادر به مجلس می‌رود، قاطعانه از الگوهای ترویج شده توسط جمهوری اسلامی دفاع می‌کند. در جریان انتخاب دختر شایسته‌ی جهان اسلام در مالزی، به صراحت علیه این فستیوال‌ها موضع گرفت و گفت الگوی زن مسلمان باید فاطمه زهرا باشد. او زمستان 92 هم به نیویورک سفر کرد و در اجلاس زنان سازمان ملل به دفاع از الگوهای اجتماعی اسلام درباره‌ی زنان پرداخت.

عالی با این‌که رایش را در جریان استیضاح وزیر اصلاح طلب علوم پس گرفت ولی در مجموع میانه‌ی خوبی با اصلاح طلبان ندارد. او در بدو ورود به مجلس، نماینده‌ای بود که بیش‌تر دنبال دغدغه‌های محلی خود بود ولی اندک اندک به وادی سیاست کشیده شد و موضع گیری‌های سیاسی درباره‌ی انتخابات 88، عملکرد احمدی نژاد و برخی اصلاح طلبان انجام داد. حلیمه عالی اخیراً به همراه گروهی از زنان اصولگرا در صدد تشکیل یک جبهه‌ی سیاسی زنان اصولگرا برآمده است، او جزو “خانواده‌ی اصولگرا”هاست. او از گروهی از اصولگرایان حمایت می‌کند که رابطه‌ی خوبی با محمود احمدی نژاد ندارند. عالی در مجلس جزو 76 نماینده‌ای بود که طرح سوال از احمدی نژاد را امضا کردند. در مجموع او چهره‌ی منتقد دولت بوده، در دولت حسن روحانی نیز وجه انتقادی‌اش قوی بوده و بارها از عدم تحقق وعده‌های دولت گلایه کرده است. عمده انتقادات او در زمینه‌ی محیط زیست، ناامنی، خشکسالی، فقدان سرمایه گذاری و بیکاری بوده است. در تذکرهای مکرر حلیمه عالی به مسئولان دولتی کمتر دیده شده که او درباره‌ی وضعیت زنان منطقه و یا ایران، تذکری به مسئولان دولتی بدهد.

حلیمه عالی با وجود این‌که قدرت بیان قوی دارد و سخنران ماهری است، در مجلس به طور معمول ساکت بوده است. در جریان رای اعتماد به علی ربیعی، وزیر پیشنهادی کار و رفاه و امور اجتماعی نام او به عنوان موافق اعلام شد ولی سرانجام جای خود را به یکی از نمایندگان مرد مجلس داد. او در طول یک سال گذشته حتی درباره‌ی مسائل استانی هم ساکت‌تر شده و خبری از شور و شوق اولیه‌اش نیست. حلیمه عالی به سبب مدرک تحصیلی‌اش، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز است. در این کمیسیون هم، او فعالیت مهمی ندارد و معمولاً جزو ساکتین ماجراست. رسانه‌های محلی سیستان بارها از این‌که او حتی پیگیری مسائل بهداشت و درمان این منطقه به ویژه در زمینه‌ی تامین خدمات حمایتی ویژه‌ی زنان نیست، گلایه کرده‌اند.

البته او در گفت و گوهای رسانه‌ای از رویکردهایی چون انتخاب مدیران زن در استان سیستان و بلوچستان استقبال کرده، خواستار توجه به زنان متخصص شده ولی در برنامه‌های عملی و پیگیرانه‌اش، نشانی از پیگیری مسائل زنان دیده نمی‌شود.

بگذارید یک نمونه‌ی مشخص را بررسی کنیم. ایجاد منطقه‌ی آزاد در زابل یک دغدغه‌ی جدی برای حلیمه عالی بوده است. او این طرح را یک مسکن برای منطقه‌ی بیمارش می‌داند. حداقل 10 مصاحبه در این زمینه انجام داده، بارها در مجلس تذکر داده، به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نامه نوشته، در جریان سفر روحانی به شهرش، یکی از شاعران را دعوت کرده و برای این درخواست، درخواست سرودن شعر کرده و در ملاقات‌های حضوری مکررش با مسئولان دولتی این پروژه را دنبال کرده است. در بررسی عملکرد چهارساله‌ی حلیمه عالی در حوزه‌ی زنان، نمی‌توان هیچ مسئله‌ای یا پروژه‌ی مهمی درباره‌ی زنان سیستان یا زابل را یافت که یک صدم این پروژه پیگیری شده باشد. نمی‌توان گفت این دغدغه‌ها سطح یکسانی دارند ولی می‌توان گفت در اولویت بندی‌های حلیمه عالی، مسائل زنان سیستان و زابل، در قعر جدول قرار دارند.

در طول دو سال گذشته، تحت تاثیر سیاست‌های دولت حسن روحانی، تعداد مدیران زن منطقه‌ی سیستان و بلوچستان افزایش یافته و اکنون می‌توان گفت یک حلقه‌ی کوچک از مدیران ارشد زن در این استان تشکیل شده است. بعید است ذائقه‌ی سیاسی زنان تازه مدیر شده با حلیمه عالی نسبت مطلوبی داشته باشد، از نظر تخصصی هم خبری درباره‌ی تشکیل جلسات هم اندیشی با این طیف از زنان و یا تشکیل یک حلقه‌ی اجرایی و مشورتی منتشر نشده است. البته او به این انتصاب‌ها واکنش مثبت نشان داده و آن را نشانه‌ی تحول اجتماعی و سیاسی در استان سیستان و بلوچستان دانسته ولی مشخص نیست که خودش در استفاده‌ی بهینه از این فضای جدید چه کاری انجام داده است. عالی در جریان سفر به نیویورک خواستار تشکیل یک شبکه‌ی ‌میان پارلمانی، میان زنان شده بود؛ این ایده‌ی مطلوب در سطح استان سیستان و بلوچستان هم می‌توانست به عنوان پایلوت اجرا شود. به نظر می‌رسد حلیمه عالی درباره‌ی منطقه‌ی خودش چنین ایده یا علاقه‌ای ندارد.

بی‌توجهی او به مسائل زنان مختص به حوزه‌ی انتخابیه‌اش نیست. در سطح ملی هم حلیمه عالی با وجود این‌که اکنون یک شخصیت سیاسی پخته‌تر و رشد یافته‌تر دارد، ولی نماینده‌ی موفقی محسوب نمی‌شود. خودش اعتقاد دارد: “متاسفانه هرگز آقایان نمی‌خواهند زنان در برخی پست‌ها فعال باشند … یکی از آقایان نماینده به من می‌گفت: شما دکتر متخصص بودید،‌ پولدار هم که هستید چرا مجلس آمدید؟ پاسخ من این بود که مگر همه چیز پول است!؟” او هم‌چنین درباره‌ی کارنامه‌ی کاری‌اش برای زنان اعتقاد دارد: “برای طرح‌هایی چون دورکاری خانم‌ها، کاهش ساعت کاری زنان، مرخصی زایمان و قوانین استخدامی بانوان ما واقعا استرس‌ کشیدیم.” ولی کارنامه‌اش به این روشنی که می‌گوید، نیست. یکی از مهم‌ترین لوایحی که او نیز در جریان تصویبش نقش داشت، قانون حمایت از خانواده بود که وجود مواردی چون ثبت عقد موقت، آن را در مجموع تبدیل به درجا زدن و حتی یک گام رو به عقب تبدیل کرد. او در مجلس مانند دیگر زنان اصولگرا با عدم اختلاط زنان و مردان در ساعات کاری اداری و یا جریمه برای کشف حجاب موافق بوده است.

حلیمه عالی اسفند 92، در واکنش به اظهارات فائزه هاشمی که گفته بود وضعیت زنان در قبل از انقلاب بهتر از پس از انقلاب بود، گفته بود این حرف ها بی پایه و اساس است و وضعیت زنان در دوران پس از انقلاب خیلی بهتر شده است. احتمالاً حلیمه عالی در جستجوی مصداق خودش را مثال می‌زند یا مدیران تازه منصوب شده را؛ ولی آیا این انتخاب‌ها و یا حضور او در مجلس به معنای بهتر شدن وضعیت زنان سیستان و یا زابل است؟ در واقع، ممکن است دو ماه دیگر او در انتخابات مجلس دهم، در پوسترهای انتخاباتی‌اش، این بار از تصویر خودش استفاده کند، یک گام به پیش ولی در گزارش عملکردش پیرامون وضعیت زنان در زابل در چهار سال گذشته، چه چیزی می‌تواند ارائه دهد، دو گام به پس؟