دغدغه‌ی آموزش از دیرباز موضوعی بوده است که اکثر جوامع بشری بدان پرداخته و می‌پردازند. آموزش حضوری سال‌هاست که راه و رسم خود را در بین مخاطبین خود پیدا کرده و همیشه نوید بخش بهبود فرایند تعلیم و تربیت بوده است. آموزش مجازی یا غیرحضوری تفاوت معناداری با فرایند آموزش حضوری داشته؛ امید می‌رود از فرصت‌های پیش آمده بتوان در جهت بهبود پروسه آموزش استفاده کرد.

با این حال و از آن‌جایی‌که مخاطب همکاری نمی‌کند، در این راه در خصوص فرصت‌های پیش آمده افق روشنی را نمی‌توان دید. البته لازم به ذکر است که این فناوری‌ها قبل از همه‌گیری ویروس کرونا در کنار آموزش حضوری به صورت تخته‌ی هوشمند، فلش مموری دانش آموزی و غیره و با هدف کمک به بهبود کیفیت یاددهی و یادگیری به کمک آموزش آمده بود. در واقع این روش توانست و می‌تواند تعامل‌های بهتر و رفرنس‌های موضوعی بیش‌تری در اختیار معلم و شاگرد قرار دهد، که به نام ‌تکنولوژی آموزشی در مدارس شکل گرفته است.

و چه امیدهای فراوانی در جهت توسعه یافتگی کشورمان و رهایی از عقب ماندگی‌ها و پر کردن شکاف میان ما و کشورهای توسعه یافته وجود دارد. البته در این راه قدم‌های خوبی هم ‌برداشته شده که آمار و نتایج موفقیت در المپیادهای جهانی شاهد این امر است.

متاسفانه آموزش مجازی در این دو سال به جهت مشکلاتی چون:

۱- نارسایی‌های ارتباطی

۲- عدم دریافت پاسخ ارتباطی از مخاطب

۳- عدم کنترل بر محیط

کارایی لازم را نداشته است و در مجموع باعث خستگی و حتی فرسودگی مدرس می‌شود و شور معلمی را از بین می‌برد.

نارسایی‌های ارتباطی در رابطه با بستر آموزش مجازی بی شمار است و آموزش و پرورش هنوز نتوانسته یک پلتفرم کامل و بی نقض ارائه دهد. کلیه‌ی مدارس دولتی سال گذشته مجبور به استفاده از پلتفرم شاد بودند، در صورتی که مدارس غیردولتی توانستند از پلتفرم‌های بهتری مانند اسکایپ و زوم و ادوبی کانکت استفاده کنند. اپلیکیشن شاد مشکلات عدیده‌ای داشت و با توجه به این‌که هر روز هم به روز رسانی می‌شد، نتوانست جوابگوی نیازهای تدریس معلمان و دریافت و آپلود دانش آموزان باشد. به همین علت معلمان قادر نبودند که ارتباط درست و کاملی با مخاطب خود ایجاد کنند و آن طرح درسی را که در زمان آموزش حضوری داشتند، به صورت مطلوب اجرا کنند. در واقع معلمان به جهت عدم همکاری مخاطب و اشکالات فتی پلتفرم، نتواتستند بر محیط اموزشی کنترل و نظارت لازم را داشته باشند،که این باعث خستگی مفرط و از بین رفتن شور و شوق معلمی در مقایسه با زمان‌ آموزش حضوری شد.

در این میان آن‌چه که حائز اهمیت است، نتیجه و ارزیابی از دانش آموزان است که در این موضوع، معلمین با مشکلات بسیاری روبه‌رو بودند. از آن‌جایی‌که متاسفانه رویکرد آموزش و پرورش در این سال‌ها بر محور نتیجه گرایی و ملاک نمره بوده، لذا دانش آموزان آن صداقت لازم را در این ارزیابی از خود نشان نمی‌دهند؛ از دانش آموز ضعیف گرفته تا دانش اموز درسخوان. بنابراین نسبت به این‌که چه بر سر آینده‌ی سواد نسل دهه‌ی هشتاد و نود خواهد آمد، هنوز برایند مشخصی در دسترس نیست.

آموزش مجازی در کشور ما هنوز زمان زیادی می‌طلبد تا راه خود را پیدا کند، چرا که این آموزش مبتنی بر مبنای نظری است. ما باید اساساً شرایطی را فراهم کنیم که امکان پیاده سازی آموزش مجازی وجود داشته باشد. از طرف دیگر باید مبنایی ایجاد کنیم که آموزش مجازی داوطلبانه و یک انتخاب شود. آموزش مجازی برای کسانی مناسب است که انگیزه‌ی کافی دارند و به دنبال توسعه فردی خودشان هستند؛ نه برای کسانی که با تحت فشار قرار دادنشان قرار باشد آن‌ها را به سمت آموزش سوق دهیم.

هرچند که آموزش مجازی از دهه‌ی نود میلادی در جهان رو به گسترش است و زمینه‌های مختلفی برای توسعه بخشیدن به آن ایجاد شده، اما در کشور ما به دلیل ضعیف بودن زیرساخت‌های کلان و پایین بودن سرعت اینترنت این امکان عملاً وجود ندارد. این مسئله‌ی خاص باعث شده است که اغلب معلمان تدریسی ارائه دهند که میزان اثر بخشی آن پایین بوده است. در این راه انتظار می‌رود که آموزش دهنده از امکانات آموزش مجازی در ارائه‌ی محتوای آموزشی استفاده کند و همین‌طور از شیوه‌های روش تدریس فعال به نحوی بهره ببرد که به جای این‌که متکلم وحده باشد، دانش آموزان بتوانند از ویژگی‌های مختلف فضای وب استفاده کنند و بیاموزند.

و در پایان قابل ذکر است که آموزش مجازی یا آنلاین با این‌که مشکلات عدیده‌ای در پی دارد، ولی در جهت توسعه کشور و در چشم انداز آینده لازم است که به این سمت گام برداریم.