مردم خسته و از نفس افتاده‌ی ایران در حالی که با تمام فراز و فرودهای سال پر تلاطم ۹۸ مشغول به پایان رساندن آن بودند تا در نوروز نفسی برای آغاز سال جدید تازه کنند، با شوکی ناگهانی، یعنی شیوع گسترده‌ی ویروس جدید کرونا مواجه شدند. اما بحران شیوع ویروس کرونا یک تفاوت عمده با سایر حوادثی که مردم در سال ۹۸ با آن روبه‌رو شدند داشت، و آن این که به تنهایی تمام معضلاتی که هر حادثه برای مردم در سال‌های گذشته به همراه داشت را یک‌جا در خود جمع کرده بود، از به خطر انداختن سلامت و جان شهروندان گرفته تا به زانو درآوردن اقتصاد و آزادی‌های اجتماعی شهروندان.
در چنین شرایطی اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه با آسیب‌ها و خطرات جدی و مختلفی روبه‌رو شدند. ایجاد محدودیت‌های اجتماعی مانند تاکید به ماندن در خانه به منظور جلوگیری از گسترش شیوع ویروس کرونا و یا فاصله‌گذاری فیزیکی برای مشاغلی که امکان دورکاری برای آن‌ها مسیر نبود، مساوی بود با از دست رفتن کسب و کارها که در نهایت به از بین رفتن درآمد خانوارها ختم شد.
از جمله گر‌وه‌هایی که در خط مقدم آسیب‌های اجتماعی-اقتصادی ویروس کر‌ونا قرار دارند، رانندگان هستند. رانندگان علاوه بر مشکلاتی که به صورت منظم در فقدان مدیریت و نظارت صحیح بر صنف آن‌ها وجود دارد، دست به گریبان هستند، گسترش ویروس کرونا بر مشکلات آن‌ها به صورت مضاعف افزود. از این رو چشم‌انداز روشنی از آینده شغلی متزلزل آن‌ها وجود ندارد.
رانندگان در ایران طیف وسیعی از شهروندان را شامل می‌شود که برای امرار معاش و کسب درآمد به این شغل روی آورده‌اند و از این دسته می‌توان رانندگان تاکسی (انواع تاکسی و مسافرکش)، رانندگان آژانس‌های تلفنی، رانندگان اتوبوس‌های داخل شهری و بین شهری، رانندگان اسنپ، رانندگان جاده‌ای، رانندگان ماشین‌های سنگین و رانندگانی که به عنوان شغل دوم و یا از روی ناچاری و فقدان شغل با خودروهای شخصی مسافرکشی می‌کنند. همین تعدد از طیف‌های مختلفی که به شغل رانندگی مشغول هستند، مانع از دست‌یابی به آمار دقیقی در مورد رانندگان می‌شود.
همه‌ی این افراد به دلیل موقعیت شغلی با آسیب‌ها و خطرات گوناگونی روبه‌رو هستند، چرا که به جز رانندگان ماشین‌های سنگین، تقریبا تمامی گروه‌های مختلف از رانندگان در ارتباط مستقیم با طیف وسیعی مردم هستند. رانندگان بدون امکان حضور در بیرون از منزل و تماس با مردم (مسافر) امکان امرار معاش ندارند، اما در دوران کر‌ونایی این روزهای ایران، ارتباط با مردم به عنوان راننده مساوی است با احتمال ابتلا به این ویروس کشنده کر‌ونا یا در صورت ماندن در خانه، مصادف است با قطع جریان زندگی این گروه، یعنی درآمد.
رانندگان در چنین شرایطی با چند راهی و سرگردانی روبه‌رو هستند و تاثیر این شرایط به سرعت خود را بر وضعیت شغلی و درآمدی رانندگان نشان داد.
علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران، دوشنبه یکم اردیبهشت ماه با اشاره به کاهش ظرفیت مسافران تاکسی‌ها پس از آغاز بحران کرونا، اظهار داشت که در حال حاضر رانندگان تاکسی ۸۰ درصد درآمد خود را از دست داده‌اند. از عمده علت‌های کاهش ۸۰ درصدی درآمد رانندگان تاکسی، کاهش تقاضای مسافر است، چرا که مردم با توجه بحران کووید۱۹ ترجیح می‌دهند برای رفت و آمد با تاکسی -که معمولا چند مسافر در یک خودرو کنار هم می‌نشینند- پرهیز کنند و یا از خودروهای شخصی استفاده کنند تا وسایل حمل و نقل عمومی. بر این شرایط باید تعرفه‌های پایین برای رانندگان، ساعت‌های کاری نامشخص و طولانی، نداشتن بیمه‌های بیکاری و غیره را هم افزود که قبل از شیوع بحران کرونا نیز جریان داشت.
عبدالله جلالی، رئیس شورای اسلامی شهر قم، ۲۵ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم بیکار شدن بسیاری از رانندگان اتوبوس و تاکسی به علت شیوع بیماری کرونا در کشور را مورد اشاره قرار داد و اعلام کرد باید هر چه سریع‌تر مشکل بیمه بیکاری رانندگان برطرف شود.
با توجه به گفته‌های جلالی، با شیوع ویروس کر‌ونا، دولت بخش‌نامه‌ای را به تصویب رساند که بر اساس آن افرادی که در اثر ویروس کرونا بیکار شده‌اند، مشمول دریافت حق بیمه بیکاری خواهند شد، اما تاکنون اجازه ثبت‌نام به تاکسی‌ران‌ها و رانندگان اتوبوس‌ برای درخواست بیمه بیکاری داده نشده است.
اما مشکلات رانندگان به همین‌جا هم محدود نمی‌شود، بلکه نبود تدابیر لازم برای محافظت از آن‌ها در برابر بیماری کووید۱۹ نیز از جمله رشته‌های کلاف پیچیده‌ی مشکلاتِ بی‌پایانِ آن‌هاست.
کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در اقدامی ابتدایی، دستورالعملی را در رابطه با کنترل شیوع ویروس جدید کرونا صادر کرده که بر اساس آن استفاده از ماسک برای مسافران و خدمات‌دهندگان حمل‌ونقل عمومی را اجباری کرد. این دستورالعمل شامل تاکسی‌‌های رسمی و رانندگان خودروهای سواری می‌شود که به مسافرکشی مشغول هستند. همچنین تاکسی‌ها تنها می‌توانند دو مسافر را در صندلی عقب سوار کنند تا فاصله فیزیکی مناسب میان مسافران ایجاد شود. همچنین به عنوان آخرین اقدام قرار است در تمام تاکسی‌های رسمی، فضای بین راننده و مسافران با پوشش پلاستیک جداسازی ‌شود. اقداماتی که بسیاری از رانندگان به صورت طبیعی قبل از مصوبه‌ای برای رعایت آن‌ها ابلاغ شود، به اجرای آن جهت محافظت از خود و ادامه امرار معاش همت ورزیده بودند.
اما اجرای چنین طرح‌هایی موجب خواهد شد که درآمد تاکسی‌ران‌ها کمتر شود، چرا که ناچارند مسافر کم‌تری در هر سرویس جابه‌جا کنند. همین فقدان برنامه‌های مشخص برای حمایت از رانندگان، تاکنون منجر به جان‌باختن بیش از ۳۱ راننده تاکسی در سراسر کشور بر اثر ابتلا به بیماری کووید19 شده است. به گفته مرتضی ضامنی، مدیر عامل اتحادیه تاکسیرانی کشور با توجه ابتلای شمار زیادی از رانندگان تاکسی به ویروس کرونا، در خصوص اجباری شدن استفاده از ماسک در تاکسی‌ها دستورالعملی از سوی نهادهای دولتی اعلام نشده است.
اکنون به رانندگان وعده‌ی یارانه‌ی کرونا داده شده است. مهران قربانی، معاون سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، از بسته‌های حمایتی دولت از رانندگان و شرکت‌های حمل و نقل جاده‌ای در شرایط شیوع کرونا خبر داد و گفت: «بسته‌های حمایتی ویژه کسب و کارهای آسیب‌دیده مرتبط با حمل و نقل جاده‌ای در شرایط شیوع کرونا فعلا شامل ۵ بسته است که ۳ بسته آن نهایی شده و ۲ بسته آن در آینده نزدیک نهایی می‌شود.»
به گفته‌ی مهران قربانی، بسته حمایتی اول شامل کاهش هزینه‌ی ناشی از تهیه اسناد فعالیت حمل و نقل همچون ایجاد امکان تمدید غیر حضوری کارت‌های هوشمند فعالیت راننده و تمدید مجوز فعالیت شرکت‌های حمل و نقلی است که در حال حاضر توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای انجام می‌شد. بسته دوم پرداخت بیمه بیکاری از تاریخ اسفند ماه ۹۸ تا اردیبهشت ۹۹ است که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نظر گرفته و ابلاغ شده است و هر یک از راننده‌ها یا عوامل حوزه حمل و نقل می‌توانند وارد سامانه مورد نظر شده و موضوع بیمه بیکاری خود را‌‌‌ آن جا اعلام کنند. بسته سوم ارائه کارت‌های اعتباری خرید یک و یا دو میلیون تومانی است که توسط معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده است و به گفته قربانی این بسته مربوط به اقشار آسیب‌پذیر فاقد درآمد ثابت از قبیل راننده‌های اتوبوس، مینی‌بوس و سواری کرایه بین شهری است.
این سه بسته‌ی حمایتی از مجموع پنج بسته‌ی حمایتی است که به گفته مهران قربانی نهایی شده‌اند، اما با این وجود هنوز خبری از ارائه‌ی این تسهیلات به رانندگان دیده نمی‌شود. آن چه در حال حاضر بیشتر از همه در سطح جامعه عیان است، جیب‌های خالی رانندگان در روزهای کرونا زده‌ی ایران است.