فیلم “اعتراف”، با موضوع شکنجه‌ی سفید و اخذ اعترافات اجباری در زندان‌های ایران و بر اساس یک داستان واقعی ساخته شده و به زودی، به مناسبت سالگرد 18 تیرماه 78، در یکی از شبکه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای، پخش خواهد شد. این مستند داستانی در کشور ترکیه تهیه شده و بسیاری از عوامل آن، خود قربانیان شکنجه‌ی سفید در بازداشتگاه‌های ایران هستند.

در این شماره از ماهنامه‌ی خط صلح، گفتگویی داشتیم با پیمان بهبودی، کارگردان این فیلم که در پی می‌آید:

آقاى بهبودى با خبر شدیم فیلمى به کارگردانى شما با نام اعتراف در کشور ترکیه ساخته شده است. لطفاً براى ما کمى در این مورد توضیح بدهید… 

بله تقریباً می‌توانم بگویم حدود یک سال از مراحل پیش تولید تا ساخت این فیلم وقت صرف شد و نهایتاً توانستیم از ماه گذشته فیلمبردارى کار را در شهر آنکارا آغاز کنیم و امروز که من خدمت شما هستم مراحل پایانى کار یا همان مراحل مونتاژ و صداگذارى را پشت سر می‌گذاریم.

آیا این فیلم تجربه‌ی اول شما بود؟

خیر؛ من بیش از یک دهه در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران کارگردان و تهیه کننده بودم. این دومین تجربه‌ی کار من در خارج از کشور و شاید پنجاهمین مورد در پرونده‌ی کاری من هست.

انگیزه ی شما از ساخت این فیلم چه بود و در واقع چه شد که تصمیم به ساخت آن گرفتید؟

به عنوان یک فعال مدنی و فعال حقوق بشر، وقتی چیزهایی را در کشور می‌بینید که به نوعی خط قرمز حکومت به حساب می‌آید، طبیعی است که در ایران محدودیت وجود دارد و نمی‌شود مسائلی را که به عینه می‌بینید، به تصویر بکشید تا دیگران هم آن چیزی را که شما دیدید، ببینند. اما وقتی پایتان را فراتر از مرزهای کشورتان می‌گذارید، این آزادی را به دست می‌آورید که چیزهایی را که مردم ندیدند و یا نمی‌گذارند مردم ببینند، نشان بدهید. از طرفی هم باید گفت که معمولاً هنرمندان چیزهای زیادی را می‌بینند که مردم عادی نمی‌توانند ببینند.

داستانی که ما تحت عنوان فیلم اعتراف به تصویر کشیدیم، یکی از دغدغه‌های درونی من بود؛ در واقع یک داستان واقعی بود که مدت‌ها در ذهن من بود و با همکاری خانم پونه لطفی، به فیلمنامه تبدیل شد.

این فیلم چگونه فیلمی است؟ آیا بیش‌تر بر روی داستان متمرکز است و یا شما سعی کردید که جنبه های بصری کار را هم حفظ کنید؟

این فیلم مستند صرف نیست و فیلمی مستند-داستانی است و ما سعی کردیم که جنبه‌ی بصری کار را هم لحاظ کنیم.

اعتراف چه موضوعی دارد و به چه مسائلی می‌پردازد؟

تمرکز فیلم بر موضوع شکنجه‌هاى سفید یا سپید است که حکومت ایران مدت‌هاست که از این نوع شکنجه برای سرکوب مخالفان استفاده می‌کند. در این فیلم شما شخصی را به نام “پیام بهرامی” می‌بینید که ایشان یک ان جی او را راه‌اندازی کرده و حول محور حقوق بشر فعالیت می‌کنند؛ مثلاً در یک قسمت از داستان آمده که این ان جی او به افغان‌هایی که به صورت قاچاق وارد ایران شدند و توسط حکومت دستگیر شدند، کمک می‌کنند و از حقوقشان دفاع می‌کنند. از همین رو، سیستم امنیتی تشخیص می‌شود که این گروه که فعالیت‌های چشم‌گیری را انجام می‌دهد، از خط قرمزهای نظام عدول کرده و مورد هدف قرار می‌گیرد تا به تعبیر خودشان این گروه را بسوزانند و پیام بهرامی که مسئول این گروه است، بازداشت می‌شود و تحت شکنجه‌ی سفید قرار می‌گیرد و او را به جایی می‌رسانند که به کارهایی که انجام نداده، اعتراف می‌کند.

الگوی مکانی این فیلم، جای خاص و بازسازی شده‌ای است و یا این‌که مکانی فرضی را مد نظر قرار دادید؟

چون داستان، یک داستان واقعی هست، شما نمی‌توانید از واقعیت زیاد عدول کنید. این داستان در استان گیلان رخ داده و الگوی مکانی زندان آن هم، بازداشتگاه اداره‌ی کل اطلاعات استان گیلان است و ما سعی کردیم که تا حد امکان بازسازی این فضا را لحاظ کنیم.

آیا در روند تولید فیلم اعتراف، با موانع خاصی هم برخورد کردید؟ 

بله، ما بارها و بارها مراحل پیش تولید را به پایان می‌بردیم و آماده‌ی فیلمبردارى می‌شدیم اما به یک‌باره با کنارکشیدن تعدادى از عوامل و حتى بازیگران روبه‌رو می‌شدیم که احساس می‌شد از جایى تحت فشار هستند. این اواخر هم به جهت رعایت برخی مسائل امنیتى، تعدادى از دوستان داخل کشور را که با ما همکارى داشتند به این‌جا دعوت کردیم که مبادا در ایران شناسایى و برایشان مشکلاتى به وجود بیاید. به هرحال ما یک سیستمی را زیر سوال می‌بردیم که تحت هر شرایطى و در طول بیش از سه دهه عمر خود نشان داده که نمی‌تواند با نقد کنار بیاید؛ پس طبیعی است که شما هر عکس العملى را از سوى آن‌ها ببینید.

آیا بازیگران این فیلم هم تجربه‌ی زندان و یا فعالیت‌های مدنی را در کارنامه‌شان داشتند که بتوانند با فیلم ارتباط برقرار کنند؟

خوشبختانه باید بگویم که تمامى بازیگران این فیلم از زندانیان سیاسى، بالاخص زندانیان بعد از اتفاقات انتخابات ریاست جمهورى سال 88 هستند و چون پیش از این، از نزدیک بازداشتگاه‌هاى حکومت ایران را لمس نموده بودند با فیلمنامه توانستند ارتباط خوبى برقرار کنند.

به عنوان سوال آخر بفرمایید که آیا مشخص شده بعد از آماده شدن، فیلم از کدام شبکه پخش خواهد شد؟ 

بله، صحبت‌ها انجام شده و در حال انجام توافقات نهایى با یک شبکه‌ی پر مخاطب فارسى زبان هستیم و در آینده در این زمینه اطلاع رسانی خواهد شد.

ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.