به گفته‌ی دکتر فرشاد مومنی، استاد اقتصاد و نویسنده‌ی مقدمه‌ی کتاب اقتصاد سیاسی: هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران، این کتاب کوششی در مسیر ارتقای کیفیت یادگیری و تقویت حافظه‌ی تاریخی سیاست‌مداران کشور است؛ آن‌ هم در وضعیتی که این مشاهده صورت گرفته که سال‌هاست ظرفیت‌های یادگیری در نظام‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع در ایران تغییر چندانی نکرده‌. این کتاب ناظر به برنامه‌ی هدفمندسازی یارانه‌ها در اقتصاد ایران در دهه‌‌های هشتاد و نود شمسی است؛ آن هم در شرایطی که به نوشته‌ی بهاره گنجی، از نویسندگان این کتاب، محور و رویکرد این برنامه با سیاست تعدیل ساختاری دهه‌ی هفتاد شمسی تفاوت معنا‌داری ندارد و عملکردی مانند برنامه‌ی تعدیل اقتصادی بر جای گذاشته‌.

در پیش‌گفتار آمده که در این کتاب تلاش شده تا ضمن مرور مبانی نظری پشتیبان سیاست‌های هدفمندسازی یارانه‌ها و تعدیل اقتصادی، مطالعه‌ی تجربه‌ی جهانی و مرور مشخصات اقتصاد ایران و روند اجرای برنامه‌ی هدفمندسازی یارانه‌ها با توجه به فصول اول تا سوم کتاب ارزیابی و در نهایت تصویری از پی‌آمدهای آن در دو بخش تخصصی قیمت حامل‌های انرژی و بخش مسکن ارائه شود.

این کتاب دارای شش فصل و یک بخش جمع‌بندی است که عنوان «وابستگی به مسیر تاریخی» نیز به آن افزوده شده‌. فصل اول به شرح مبانی نظری و جایگاه یارانه در مکاتب اقتصادی مختلف اختصاص دارد. فصل دوم نگاهی به بیماری‌های اقتصاد ایران می‌اندازد و به بحث درباره‌ی مسائلی چون تورم و بیماری هلندی اقتصاد در ایران می‌پردازد؛ اما فصل سوم در این کتاب عرصه‌ی پرداختن به تجربه‌های جهانی اجرای برنامه‌ی هدفمندسازی یارانه‌ها در کشورهای اروپای شرقی، شاخ آفریقا، شرق آسیا، آفریقا، غرب آسیا و آمریکای لاتین است. نویسنده‌ی مقدمه‌ی کتاب یادآور می‌شود که آن‌چه در این فصل آمده، نشان می‌دهد که آمیزه‌ی کوته‌نگری و رانت‌جویی که آشوبی در میان سیاست‌گذاران اقتصادی کشور در دوره‌ی سال‌های قبل و پس از شوک‌درمانی در آغاز دهه‌ی ۱۳۹۰ ایجاد کرده و منشائ انبوهی از تناقض‌گویی‌ها، بی‌ضابطه‌گویی‌ها و برداشت‌های نادرست شده، به اندازه‌ی کافی هشداردهنده و عبرت‌آموز است و باید در این عرصه از همه‌ی اصحاب خرد و دانایی مدد گرفت. در فصل چهارم نیز روزشمار تحولات اجرای این برنامه مرور و معضلات نظری و اجرایی آن مطرح شده‌. کتاب در فصل‌های پنجم و ششم به بخش حامل‌های انرژی و مسکن اشاره کرده و در نهایت در بخش جمع‌بندی در قالب وابستگی به مسیر اجرای فاز اول این برنامه به فاز دوم پرداخته شده. در این اثر که پنج نویسنده دارد، حجم عظیمی از مطالب روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها مرور، گردآوری و خلاصه شده‌ که می‌تواند به محققان این حوزه یاری برساند. این کتاب در سال ۱۳۹۳ منتشر شده و ناظر به اجرای سیاست‌های هدفمندسازی یارانه‌ها در آن دوره است. در ماه‌های اخیر شاهد اجرای طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه‌ی یارانه‌هاییم و این کتاب می‌تواند به فهم بهتر مسئله با توجه به سابقه‌ی آن در اقتصاد سه دهه‌ی اخیر جمهوری اسلامی یاری برساند.

به تعبیر نویسنده‌ی مقدمه‌ی کتاب اگر تنها حسن این کتاب ثبت وقایع به شکل گزینشی و به شرح آن‌چه در فصل چهارم آمده، در نظر گرفته شود، با اطمینان می‌توان گفت که یک کار ارزشمند است و قطعاً به تقویت حافظه‌ی تاریخی ایرانیان در حوزه‌ی مورد بررسی کمک خواهد کرد.

نام کتاب: اقتصاد سیاسی: هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران

نویسندگان: سپیده اکبربیگی، زهرا مشفق، بهاره گنجی، محدثه سلیمانی، و رضا مجیدزاده

ناشر: انتشارات پرکاس

سال انتشار: ۱۳۹۳