
معرفی کتاب: عقل محض و حقوق بشر
کتاب عقل محض و حقوق بشر نوشته امین قضایی، توسط انتشارات مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران منتشر شد. این کتاب به بررسی و ارایه نظریه در خصوص مفاهیم بنیادین حقوق بشر می پردازد.
“بر پایه چه دلایلی یک حکومت باید به شهروندان آزادی بیان، آزادی تحزب و تشکل اعطا کند؟” این سوالی است که امین قضایی در آغاز کتاب می پرسد. او سپس پاسخ های رایج به این پرسش مهم را بر می شمرد و بیان می کند که هیچ یک از آن ها نمی توانند توجیهی عقلانی برای لزوم پایبندی حکومت ها به حقوق بشر به دست بدهند.
نویسنده در برابر توجیه های متکی به عواطف و احساسات برای دعوی حقوق بشر، استدلال های عقلانی و نظری را قرار می دهد. همزمان معتقد است که اعلامیه حقوق بشر نیز با این که متقاعدکننده تر به نظر می رسد، اما مفاهیم عقلانی برای پشتیبانی صدق دعوی حقوق بشر در اختیار نمی گذارد.
با این اوصاف تنها یک راه برای گیر انداختن ناقضان حقوق بشر باقی می ماند و آن هم پناه بردن به پشتوانه نظری و فلسفی است. روشی که با بکارگیری مفاهیم و اصول عقلانی محض، حقوق بشر را به عنوان گفتمانی نامشروط، جهان شمول و پیشینی اثبات کرده و عرصه را بر ناقضان حقوق بشر تنگ می کند. نویسنده برای این کار «نظریه حقوق پیشینی» را معرفی و معیاری دقیق را برای تعیین حدود آن تعریف میکند: “فرد مجاز به انجام هر عملی است، مگر این که عمل وی مانع از عمل دیگران شود”.
اما این پایان راه نیست، از آن جایی که نویسنده حقوق بشر را نه صرفاً یک ادعا بلکه نتایج مسلم اصول عقلانی غیرقابل انکار می داند ضروری می داند «سیستمی» ارائه کند که علاوه بر این که حقوق موضوعه در آن از اصول عقلانی منتج شوند، بلکه امکان استنتاج هر یک از این حقوق از سایر حقوق را نیز داشته باشد. به این شیوه هر یک از حقوق بنیادین مانند حق حیات، حق بیان و حق مالکیت اولاً از بسیط ترین اصول عقلانی انسانی(اصل عدم تناقض و اصل دلیل کافی) استنتاج شده اند، ثانیاً از پیوندهای هر یک از این حقوق با اصول اولیه(اثبات هر کدام) می توان حقوق دیگر را استنتاج و اثبات کرد.
خواندن این کتاب پلی است که فعالان حقوق بشر را از لبه پرتگاه «قرارداد جامع حقوق بشر» به لبه فلات وسیع و امن «اصول جامع حقوق بشر» می رساند. اگر ناقضان حقوق بشر با انکار یک به یک گزاره های قرارداد، می خواهند ما را به پس نشستن تا لبه پرتگاه هدایت کنند، ما هم با ارائه این کتاب آن ها را به قدم زدن بر روی پل و گردشی در فلات “اصول حقوق بشر” دعوت خواهیم کرد.
نام کتاب: عقل محض و حقوق بشر
نویسنده: امین قضایی
سال انتشار: تابستان 1398
ناشر: مجموعه فعالان حقوق بشر ایران
برچسب ها
امین قضایی حقوق بشر خط صلح عقل محض و حقوق بشر ماهنامه خط صلح مجموعه فعالان حقوق بشر ایران معرفی کتاب