کاشت درختان حرا، به عنوان حفاظ‌های زیستی در سواحل (بیوشیلد ساحلی – bioshield) که دیواره‌ی سبز و گیاهی هم نامیده می‌شوند، توسط جامعه‌ی محلی در گجرات در کشور هند در حال توسعه است. البته این مزارع در حال گسترش متشکل از گونه‌های حرا و غیر حرا است. جوامع محلی، درختان حرا را در کنار دریا، درختان مقاوم به نمک را در لایه‌ی وسطی و گیاهان علوفه‌ای را در سمت روستاها می‌کارند. حفاظ‌های زیستی که به عنوان راه‌حلی مبتنی بر طبیعت برای تغییر اقلیمی معرفی می‌شوند، مزایای متعددی از جمله ترسیب کربن، بهبود آبزی پروری و کشاورزی در روستاهای ساحلی و در دسترس بودن علوفه دارند.

راولین کائور داستان خود را از بازدید از این جوامع محلی این‌گونه روایت می‌کند: مرداب بی‌پایان به نظر می‌رسید. فقط خرچنگ‌ها با من همراهی می‌کردند و تا زانو در باتلاق فرو می‌رفتم. صدای راهنمای میدانی که فقط ۱۰ فوت جلوتر از من بود، در اثر باد خفه شد. هیچ راهی وجود نداشت که بتوانم با او هم‌گام باشم. کفش این‌جا بی‌فایده بود. من قبلاً آن‌ها را دور انداخته بودم. چیزی که هر بار که تعادلم را از دست می‌دادم به کمکم می‌آمد، ساقه‌های محکم حرا بود. من رفته بودم تا در مورد احیا و حفاظت از آن‌ها گزارش بدهم و آن‌ها با هر قدمی که بر می‌داشتم نقش خود را در اکوسیستم تایید می‌کردند.

درختان حرا محافظ ساحل است. آن‌ها فواید زیادی از جمله جلوگیری از فرسایش، به حداقل رساندن حوادث و تاثیرات ناشی از طوفان‌ها، بازسازی اکوسیستم، ترسیب کربن و تغذیه‌ی بهتر اکوسیستم دریایی دارند. البته باید حواسمان باشد که پس از دست دادن این جنگل‌ها، بازگرداندن آن‌ها کار سختی است.

هر چند متر در این باتلاق، تکه‌های کوچک پارچه روی گیاهان بسته می‌شد. رامش کوتچیا، راهنمای من، گفت که این‌ها مسیر پیاده‌روی کارگران مزارع حرا را مشخص می‌کنند. پس از دو کیلومتر گذر از جنگل‌های حرا، مسیرمان به دشت‌های گلی برهنه باز شد. جایی که هیچ انسانی نبود ولی انبوهی از فعالیت‌های انسانی که می‌توانست این مناطق را از طریق راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، احیا کند، دیده می‌شد.

حدود ۵۰ نفر، اکثریت آن‌ها زن، در حال چاله کندن در باتلاق  بودند تا کیسه‌های سیاهی را که نهال‌ها در آن قرار داشتند، دفن کنند. سورتمه‌های ساخته شده از قوطی‌های پلاستیکی برای حمل نهال کشیده می‌شدند. برخی از آن‌ها با پرچم‌هایی به اطراف می‌دویدند تا ردیف‌ها را مشخص کنند و زنان با روحیه، بالا و پایین می‌پریدند تا در باتلاق چاله‌هایی را برای کاشت نهال حرا حفر کنند. ساعت ۱۱ صبح به محل کشتزار در روستای دوژاگان نادا در منطقه گجرات رسیدیم. جزر و مد دریا، ساعتی پیش کاهش یافته بود. کارگران تنها سه ساعت فرصت داشتند تا قبل از بازگشت جزر و مد، حراها را بکارند.

رامیلا راتود از روستای آسارسا، یک سال است که در این زمین کار می‌کند. او ۱۲ کیلومتر را با وسیله‌ی نقلیه‌ی حمل بار طی می‌کند، دمپایی‌های خود را در نقطه‌ای که هیچ وسیله‌ی نقلیه‌ای نمی‌تواند عبور کند، برمی‌دارد و روزانه هفت کیلومتر به محل مزرعه رفته و از آن خارج می‌شود. رامیلا در طول فصل کاشت، روزانه ۲۵۰ روپیه به دست می‌آورد و درآمدی معادل ۷۵۰۰ روپیه در ماه دارد. او و ۳۰ نفر دیگر خودرویی با نرخ ۱۰۰۰ روپیه در روز را برای سفر به محل کار خود کرایه می‌کنند. می‌گوید که کار سختی است. گل شور است، باید ساعت‌ها در آب بایستیم و باعث مشکلات پوستی نیز می‌شود. اما کارگری در مزرعه به مراتب بهتر از کارهای دیگر است.

طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، یک پروژه‌ی آزمایشی یک کیلومتری، در خط ساحلی جامبوسار انجام شد که کمی متفاوت از پروژه‌های احیای حرا در هند بود. ایده این بود که یک دیوار ۵۰ متری از حرا در کنار دریا با پشتوانه‌ی ۵۰ متر گیاه سالوادورای مقاوم در برابر نمک (که محلی به نام پیلودی نامیده می‌شود) ساخته شود و ۵۰ متر بعدی محصول علوفه‌ای بومی گجرات باشد و سپس کاشت گیاهان معطر و درختان میوه به سمت دهکده، که با همدیگر دیواره‌ای به طول ۱۸۰ متر را تشکیل دهند. این پروژه توسط مرکز توسعه ویکاس، یک سازمان غیردولتی مستقر در احمدآباد، به همراه بازوی فنی آن‌ها –یعنی شرکت احیا مناطق نمکی(SAVE) – در روستای تانکاری با بودجه بنیاد آدانی اجرا شده است.

راجش شاه، مدیرعامل SAVE، می‌گوید که حفاظ‌های زیستی، علاوه بر کنترل فرسایش، از افزایش صید ماهی و افزایش تولید علوفه حمایت می‌کند و در عین حال با مسدود کردن بادهای شور، به رشد محصولات کشاورزی یاری می‌رساند. پیش از این، طوفان‌ها فقط سواحل شرقی هند را تحت تاثیر قرار می‌دادند، اما اخیراً فراوانی طوفان‌ها افزایش یافته است. برای حفاظت از معیشت و دارایی‌های زیست محیطی جوامع آسیب‌پذیر در سواحل، نیاز اساسی به اجرای پروژه‌های سازگاری وجود دارد. حفاظ‌های زیستی، به این منظور خدمت موثری برای تاب‌آوری جوامع محلی هم تلقی می‌شوند.

توصیه‌ی مترجمین:

موضوع راه‌اندازی حفاظ‌های زیستی (یا همان دیواره‌های سبز و گیاهی)، در راستای سازگاری و تاب‌آوری اقلیمی به عنوان راه حل طبیعت‌محور از ضروریات فعلی کشور بوده؛ به ویژه ‌که در بسیاری از کشورهای دیگر دارای برنامه‌ی اقدام و قوانین و مقررات ملی شده و تاکید کنوانسیون تغییر اقلیم هم است. این امر می‌تواند با همکاری معاونت‌های محیط زیست انسانی، محیط زیست دریایی و محیط زیست طبیعی در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گیرد.

پانوشت:

۱- این مطلب برگرفته و ترجمه‌ی بخشی از مقاله‎ای است از راولین کائور با عنوان «جوامع ساحلی در گجرات حفاظ‌های زیستی را با مزایایی برای محیط زیست و معیشت ایجاد می کنند» که در تاریخ ۱۲ جون ۲۰۲۳ در وبسایت ایندیا مونگابی منتشر شده است.