حبیب لاجوردی (زاده‌ی ۱۳۱۴ در تهران)، مدیر پروژه‌ی تاریخ شفاهی ایران در مرکز مطالعات خاورمیانه‌ی دانشگاه هاروارد بود. وی مقطع کارشناسی ارشد را در دانشگاه هاروارد و مقطع دکترای اقتصاد را در دانشگاه آکسفورد با موفقیت گذراند. لاجوردی پس از پایان تحصیلاتش به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۲ به کار در پیشه‌ی خانوادگی‌اش، یعنی گروه صنعتی بهشهر، مشغول شد.

وی در سال ۱۳۴۸ مرکز ایران مطالعات مدیریت در تهران را با کمک تنی چند از اساتید مدیریت تاسیس کرد و تا سال ۱۳۵۷ یعنی آغاز انقلاب، در همان‌جا به تدریس درس سیاست‌گذاری عمومی مشغول بود؛ در سال 1360 شروع به اجرای “پروژه‌ی تاریخ شفاهی ایران” در دانشگاه هاروارد نمود و پس از 10 سال با توافق همکاران خود این پروژه را به پایان رساند.

دکتر لاجوردی کتاب اتحادیه‌های کارگری و خودکامگی در ایران را در انتشارات دانشگاه سیراکیوز تالیف نمود که ترجمه‌ای از آن در ایران منشر شد.

در پیشگفتار این کتاب، نگارنده این چنین می‌آورد: در سال 1357، ایران از لحاظ تحولات اقتصادی و اجتماعی با نیم قرن گذشته بسیار تفاوت داشت و در این موارد پیشرفتی قابل ملاحضه کسب نموده بود. از این جمله می‌توان به ایجاد نظام آموزشی که به میلیون‌ها کودک سواد آموخت، وضع قوانین برای اعتلای حقوق زنان و احداث جاده‌ها و کارخانه‌ها اشاره کرد. اما در سویی دیگر ضلع سوم مثلث توسعه، یعنی ضلع تحولات سیاسی نه تنها بهبود نیافت، بلکه رشدی منفی داشت.

وی در ادامه به فراز و نشیب‌های توسعه‌ی سیاسی ایران از راه نگرش به یک جنبه از رشد سیاسی، یعنی پیدایش اتحادیه‌های کارگری از سال 1282 تا سال 1342 می پردازد. در واقع لاجوردی معتقد است که اتحادیه‌های کارگری ابزار مناسبی برای سنجش توسعه‌ی سیاسی به شمار می‌آید و اضافه می‌کند که در دوره‌های برخورداری از آزادی‌های سیاسی، اتحادیه‌های کارگری از نخستین نهادهایی بودند که در صحنه‌ی سیاسی پدیدار می‌شد.

سرفصل های این کتاب که از محتوای آن خبر می‌دهد عبارت اند از :

1- پیدایش جنبش کارگری، 2- تولد دوباره‌ی اتحادیه‌های کارگری، 3- سال‌های درگیری 1323-1325، 4- سرکوب اتحادیه‌های کارگری حزب توده 1325-1328، 5-نفوذ اتحاد شوروی در جنبش کارگری، 6- نفوذ انگلستان در جنبش کارگری، 7- نفوذ کار فرمایان در جنبش کارگری، 8- ظهور و سقوط اتحادیه های تحت کنترل دولت 1325-1332 9- کارگران بی اتحادیه 1332-1342 10-نفوذ انگلستان و آمریکا در جنبش کارگری

دکتر لاجوردی در ابتدای این کتاب در شرح پیدایش اتحادیه‌ی کارگری در ایران این‌گونه می‌آورد:

در سال 1285 محمد پروانه و گروهی از کارگران، نخستین اتحادیه‌ی کارگری ایران را در چاپخانه‌ی کوچکی واقع در خیابان ناصریه‌ی تهران سازمان دادند.

با فرا رسیدن سال 1289 کارگران چاپخانه‌های تهران کار سازمان دادن اتحادیه‌ی سراسری کارگران صنعت چاپ را به پایان بردند و روزنامه‌ی خود، به نام اتفاق کارگری را منتشر کردند و در خرداد 1289 آنان دست به اعتصاب موفقی زدند که، تربیت، پژوهنده‌ی ایرانی، از آن به عنوان “اولین تظاهر جنبش اشتراکی یا سوسیالیستی در ایران” یاد می‌کند.

کتاب اتحادیه‌های کارگری و خودکامگی در ایران که به بررسی جنبش کارگری در قرن معاصر می‌‌پردازد، در سال 1369 برای اولین بار توسط نشر نو و ترجمه‌ی ضیائ صدقی و در 498 صفحه منتشر شده است. خواندن این کتاب به تمامی فعالین و مدافعین حقوق بشر، فارغ از هر نوع اندیشه‌ای توصیه می‌شود.