یکی از شاخصه های توسعه ی پایدار در یک کشور که ارتباط مستقیمی با حقوق بشر و شهروندی دارد، حوزه ی سلامت و بهداشت است که امروزه با توجه به گستردگی جمعیت و پیشرفت های پژشکی، ارائه ی خدمات درمانی و پزشکی نیازمند در اختیار داشتن تخصص در حوزه ی انسانی و تجیزات پیشرفته متناسب با نیازهای روز جامعه است. آن چه که همواره مورد توجه دولت ها و مردم قرار دارد، این است که با تربیت نمودن نیروهای متخصص در زمینه ی بهداشت و فراهم کردن امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در حوزه ی سلامت، تا حد ممکن استانداردهای بهداشتی و پزشکی را در جامعه بالا نگه دارند. در این زمینه از اولیه ترین سوالاتی که برای هر ایرانی مطرح می شود این است که آیا امکانات پزشکی در حوزه ی سلامت کشور متناسب با نیازهای روز جامعه می باشد؟ و ادعاهای مسئولان در زمینه ی پیشرفت های پزشکی و سلامت آیا منطبق با واقعیت است؟

از دیدی آماری به گفته ی مسعود فلاحی معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور در مصاحبه با خبرگزاری فارس: “در حال حاضر 900 بیمارستان فعال و 250 هزار پرستار در کشور وجود دارد. وی در مورد تعداد دانشکده ‌های پرستاری و مامایی تابع دانشگاه ‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی 82 دانشکده و جمع مراکز تربیت پرستار در کشور را 160 مرکز اعلام کرد.”

با توجه به آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ایران، تعداد تخت بیمارستانی در بخش خصوصی و دولتی در کشور ما جمعاً به عدد 120000 می رسد که می شود به ازای هر 100000 نفر جمعیت کشور حدود 160 تخت؛ یعنی به ازای هر  625 نفر یک تخت بیمارستانی وجود دارد. به ازای هر تخت بیمارستانی هم در کشور 7/. پرستار وجود دارد.

از سوی دیگر درصد سزارین در بیمارستان های دولتی حدود 50 تا 55 درصد و در بیمارستان های خصوصی حدود 100 درصد است که این موضوع یکی از بدترین شاخص ها در سطح جهانی می باشد. بیکاری ماماها در کشور نیز بیش از 70 درصد را شامل می شود. هم چنین مصرف آنتی بیوتیک در کشور حدود سه برابر نرم جهانی است و برخی از پزشکان بیش از اندازه دارو تجویز می کنند و میانگین مصرف دارو در کشور دو برابر میانگین جهانی آن است.

طبق گزارش منتشر نشده ی وزیر وقت رفاه، مهندس محصولی به مجلس دریافت پول خارج از دستمزد از بیماران توسط پزشکان جراح، حدود 70 درصد است. خبرگزاری تنسیم هم می نویسد: براساس بررسی ‌های تطبیقی، پزشکان متخصص ایرانی سالانه بیش از 418 هزار دلار درآمد دارند؛ یعنی پردرآمدترین متخصصان پزشک جهان، در ایران اند که این موضوع با توجه به میزان درآمد متوسط یک ایرانی جای تعجب دارد.

سیر آمار منفی و کمبودهای حوزه ی سلامت در ایران هم به میزان قابل توجهی با دور شدن از مرکز شدت می گیرد و هرچه مناطق محروم تر باشند، این کمبودها بسیار بیشتر و چشمگیر تر است و این مورد همواره دغدغه ی شهرستانی ها بوده است؛ به عنوان مثال نماینده ی جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه اش با خبرگزاری آفتاب با انتقاد از کمبود پزشک متخصص در حوزه ی انتخابیه ‌اش، خواستار توجه جدی ‌تر دولت به کمبودهای این مناطق شد. خانم شهرزاد محمدی معاونت اداره ی بهداشت شهرستان آمل در گفتگو با خط صلح، وضعیت تجهیزات و نیروهای متخصص را در حوزه ی سلامت و بهداشت نگران کننده می خواند. خانم نیوشا علیمحمدی، سرپرست بخش کلونوسکوپی مرکز گوارش تهران هم تاکید دارد که کمبود نیرو و تجهیزات بیمارستانی به یک مشکل عادی و روزمره تبدیل شده و اگرچه این معضل در بخش خصوصی کمتر است اما هزینه های درمانی در این مراکز به گونه ای است که هر کسی نمی تواند از عهده ی مخارج آن بر بیاید.

به گزارش روزنامه ی تهران امروز، نبود سونوگرافیست زن در شهرستان ‌های ایرانشهر، سرباز، مهرستان، نیک شهر،نهبندان، قصرقند، کنار و میرجاوه مردم این مناطق خصوصاً زنان را با مشکلات عدیده ‌ای روبه ‌رو کرده است. زنانی که شاید به واسطه ی محدودیت ‌های سنتی و قومی پیش سونوگرافیست یا پزشک مرد نمی روند و به همین دلیل یا بیماری‌ شان را جدی نمی گیرند یا باید مسافتی طولانی را طی کنند تا به مرکز شهر برسند و آن جا توسط پزشک زن تحت‌ نظر قرار بگیرند.

تحریم های بین المللی هم در زمینه ی تهیه ی داروها، به ویژه داروهای مربوط به حوزه ی بیماری های خاص، کشور را با مشکلات جدی روبه رو کرده است و از طرفی عدم حضور تولید کنندگان مطرح بین المللی از یک سو و سواستفاده و رانت بازی برخی عوامل از سوی دیگر، باعث ورود داروها و تجهیزات غیر استاندارد و بعضاً تقلبی به کشور که غالباً تولید کشورهایی مانند هند و چین هستند، شده است و به شدت سلامت مردم را به خطر انداخته اند.

با توجه به این موارد آماری که قطره ای از دریای مشکلات پزشکی و سلامت در ایران هستند، به نظر می رسد که برخلاف وعده ها و آمارهای دولتی، کشور ایران فاصله ی بسیار زیادی با استانداردهای متوسط جهانی در حوزه ی سلامت و بهداشت شهروندان خود دارد.