دانشگاه به دليل ذات وجودى اش -كه آوانگارد و تاثيرگذار است-، هميشه مورد طمع بوده است؛ حال چه از طرف حاكميت و چه از طرف اپوزوسيون. حاكميت تلاش مي كند كه كنترلش كند و به خدمت خود درآورد. ذات سركش و نقاد اما، در مقابلش مى ايستد و همواره هزينه مي دهد بى چشم داشتى. شور جوانى و باور درونى دانشجو را در خدمت بسط جامعه مدنى قرار مي دهد نه هم پيمانى با قدرت.

از اول انقلاب تاكنون، چه حوادث و طوفان هايى كه بر او نرفت. از انقلاب فرهنگى بگير، تا حوادث كوى دانشگاه و اعتراضات ٨٨ و غیره، فعاليتش همواره مورد هجمه قرار گرفته و هم چنان مى گيرند. با تمام اين احوال، دانشگاه هميشه همراه مدنيت بوده است. بارها و بارها تنها ماند اما از آن چه كه مي دانست درست است، تمام قد دفاع كرد، ايستاد، وانداد و خودش به يارى خودش شتافت. شايد راز ايستادگى اش چيزى جز اين نباشد.

در دولت هاى مختلف پس از انقلاب، روش هاى مختلفى با كيفيت و كميت بالا و پايين جهت كنترلش انجام شد. بازوهاى تنبيهى تعبيه و در زمان هاى مقتضى از استفاده گرديد.

واژه “ستاره دار” در دولت نهم رنگ و بوى ديگرى گرفت. اين كه آيا دولت اصلاحات در تدوين آن نقش داشته و آيا از اين ابزار سركوب استفاده مي شده، در این جا موضوع بحث ما نيست. مسئله آشکار این است که تا قبل از دولت نهم، كميته هاى انضباطى با تعليق و اخراج از دانشگاه يا خوابگاه اقدام به تنبيه  فعالين دانشجويى مي كردند، اما دولت نهم يك گام جلوتر نهاد و با وارد كردن نيروهاى امنيتى به دانشگاه بحث ستاره دار كردن را به روز كرد. يعنى با بررسى وضعيت دانشجو در مقطع قبلى، با استعلام از نهادهاى امنيتى مانع از ادامه تحصيل در مقطع بالاتر مي شد. صد البته به اين موضوع بسنده نكرد و تشديد سركوب هاى انضباطى در همان مقطع را هم رقم زد. يعنى با نظر امنيتى ها دست به تعليق و اخراج مي زد. به طوري كه در يك ترم تنها در يك دانشگاه با آمار ٣٠ نفره محرويت از تحصيل روبه رو مي شويم.

طى كارزار انتخاباتى ٨٨ دانشجويان آسيب ديده طى تشكيل مجموعه اى به نام “شوراى دفاع از حق تحصيل”، دست به مخالفت با ادامه اين روند زدند. مهدى كروبى در آن ايام ضمن حمايت از شورا، عنوان نمود كه نه تنها اين دانشجويان بايد به دانشگاه بازگردند بلكه به دليل تضييع حق شان بايد به ایشان غرامت نيز پرداخت گردد. تلاش هاى مسلم دولت نهم براى تبديل حق به امتياز تحصيل، طى اين موضع گيرى ها و طى پرسش قرار دادن چرايى اين روند در دولت در جريان مناظرات پنبه شد و  به عنوان حقى غيرقابل انكار به جامعه معرفى گرديد.

حال صرف فعالين دانشجويى كه به دليل فعاليت هايشان ستاره دار مي شدند، بسيارى به دليل گرايش مذهبى محروم و اخراج و ستاره دار گرديدند. متاسفانه آمار دقيقى از تعداد اين محروميت ها در دست نيست اما اين روند بوده و هم چنان هم وجود دارد.

با اين پيشينه اجمالى چند نكته قابل ذكر خواهد بود:

١-  بر اساس قانون، تحصيل يك حق است و هيچ كس نمي تواند افراد را از آن محروم كند. حتی يك زندانى محكوم به اعدام هم مي تواند طى شرايطى ادامه تحصيل دهد. اين كه به هر دليل مانع تحصيل افراد شوند، نقض صريح قانون است. تبديل حق به امتياز (تلاشى كه ذكر آن رفت)، اين امكان را به حاكميت مي دهد كه هر زمان به هر شكل ممكن اين امتياز را سلب كند و هر روز با گسترش دامنه اش تعداد بيش ترى را از تحصيل باز دارد.

به طور كلى هر فرد با هر تفكر سياسى و يا باور مذهبى مي تواند بدون مانع تحصيل كند و ايجاد محدوديت در آن قانون گريزى تلقى مي گردد.

٢-  هنگامي كه اين امكان فراهم شود كه نهادهاى امنيتى وارد دانشگاه شوند، نظر بدهند و نظر خود را اعمال كنند به طور مشخص ساحت دانشگاه مورد تعرض واقع شده است. نهادهاى امنيتى اعم از وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه، حق هيچ گونه دخالتى در دانشگاه را ندارند اما اكنون مي بينيم جهت ورود، ادامه تحصيل و غیره از ايشان استعلام گرفته مي شود. وقتى صحبت از امنيتى كردن دانشگاه مي زنيم منظورمان همين است: دخالت بى حد و حصر امنيتى ها.

در دي ماه ٩٦ ديديم كه پرونده سازى هاى متعددى عليه فعالين دانشجويى صورت پذيرفت و وزارت اطلاعات دستگيرى آنان را اقدام پيشگيرانه خواند. پيشگيرى از چه، مشخص نشد؛ اما اين دخالت مسلم و اين پرونده سازى متعدد باعث شد كه بسيارى از دانشجويان در دادگاه به حبس هاى طولانى مدت محكوم شوند. و اين روند هم چنان ادامه دارد…

٣- كاش حكومت ها بفهمند زمانى ضربه مي خورند كه صدا را خفه كنند؛ آن موقع که دريچه نقد را بسته و راه اصلاح را سد نمايند. زماني كه با انواع ابزار محدوديت زا مانع از تحصيل افراد مي شويد، درويش را به نوعى، بهاييان را به شكلى، فعالين صنفى را به هر دليلى و فعالين سياسى را به هر بهانه اى و با امنيتى كردن فضا -بالاخص فضاى دانشگاه-، مانع از گفتگو و حتی جدل مي شويد و با تبديل كردن هر حقى به امتياز به زعم خود فضا را كنترل مي كنيد؛ اين خفقان روزى سر بر خواهد آورد و ديگر زبانى براى گفتن و گوشى براى شنيدن نخواهد بود.