ماهنامه خط صلح – دیدگاه دین اسلام در خصوص چگونگی رفتار انسان با محیط زیست

دیدگاه دین اسلام در خصوص چگونگی رفتار انسان با محیط زیست

20 مارس 2014 admin دسته‌بندی نشده ۰

قرآن کریم می فرماید: والذین آمنوا اشد حبا لله

کسی که ایمان دارد، به او عشق می ورزد و این عشق به خدا، محبت عمیق و ریشه داری نسبت به همه ی ساخته پرداخته های او بر می انگیزاند.

به جهان خرم از آنم که جهان خرم ازوست عاشقم بر همه عالم که همه عالم ازوست

بر همین اساس امام باقر علیه السلام فرمود: دین، همان محبت و محبت همان دین است. در تعبیر زیبای دیگر فرموده است: هل الدین الا الحب ؟!

یعنی دین حقیقتی جز محبت است؟

پیامبر اکرم که خدای متعال نگاهش را در مورد او این طور بیان می کند: وما ارسلناک الا رحمه العالمین، آمده است تا به عنوان اسوه و الگو، الهام بخش این ایده باشد که باید یک پارچه ی رحمت بود برای عالمین، (مطابق با همان تعریفی که خدا از او دارد)

مبتنی بر همین مرام، وقتی از کنار کوه احد می گذشت می فرمود: جبل یحبنا و نحبه

یعنی کوهی که مارا دوست دارد و ما هم او را دوست داریم

به ما عشق می ورزد و ما هم به او عشق می ورزیم

از نگاه او همه ی ذرات این عالم و موجوداتش، زنده، هوشمند و با احساس اند و ما در عالمی لبریز از هوش و احساس غوطه وریم.

“ما سمیعیم و بصیریم و هشیم”

آری همه ی ذرات عالم نسبت به ما احساس و درکی عمیق و محبتی همیشگی و سست ناپذیر دارند.

امیرالمؤمنین در نهج البلاغه می فرماید: خدای متعال به آسمان و زمین فرمان داد در خدمت انسان قرار گیرید و آن ها، از جان و دل به مصالح و منافع ما قیام کردند چنان که قرآن می فرماید: اذ قال لها و للأرض ائتیا طوعا أو کرها قالتا أتینا طائعین

در جایی می فرماید همه ی موجودات :

سخرلکم ما فی السموات و ما فی الأرض

همچنین : خلق لکم ما فی الأرض جمیعا

واژه ی تسخر (به تشدید خ) در لغت بدان معنا ست که موظف است مفت و مجانی به من و شما سرویس بدهد و نیازهای ما را تامین کند.

این مجموعه در زمین و آسمان، حافظ آگاه و با احساس منافع و مصالح من و شمایند. در این راستا هیچ موجودی بی هدف، بی خاصیت، بنجل و بیهوده آفریده نشده است.

و ما خلقنا السماء والأرض باطلا ذلک ظن الذین کفروا

این گمان کسانیست که حقایق را عامدانه و مغرضانه نادیده می گیرند

او، حکیم است بلکه أحکم الحاکمین. حکیم ، بیهوده نمی آفریند.

پیامبر رحمت از کنار حیوان بارکشی گذشت که او را بار زده (زیر فشار بار مانده) بسته بودند؛ ناراحت شد پرسید صاحبش کیست؟ کجاست؟

گفتند با دوستش مشغول گفتگوست

فرمود خود را آماده کند تا نسبت به ظلمش به این حیوان، جواب گوی حیوان باشد.

در مستدرک الوسیله آمده که فرمود: للدابه علی صاحبها ست خصال: یعلفها إذا نزل و یعرض علیها الماء إذا مر به و لا یضربها إلا علی حق و لا یحملها ما لا تطیق و لا یکلفها من السیر إلا طاقتها و لا یقف علیها أفواقا “مستدرک الوسائل ج۲ ص ۵۰”

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: والله لو أعطیت الأقالیم السبع بما تحت أفلاکها

علی أن أعصی الله فی غله جلب شعیره ، ما فعلته

اگر أقالیم هفت گانه را با آن چه در زیر آسمان هاست به من دهند که خدای متعال را با گرفتن پوست جویی از دهان مورچه ای نا فرمانی کنم، هرگز نخواهم کرد.

اگر این حد از کم لطفی نسبت به یک مورچه از دید امیرالمومنین معصیت و نافرمانی او، رفتارهای به مراتب بدتر از این چگونه توجیه خواهد شد؟

هم چنین در جنگ ها توصیه ی مخصوص داشت پیامبر، که علاوه بر بی گناهان و زن ها و پیران و اطفال و کسانی که حتی می جنگیدند و بعد فرار می کردند، هیچ حیوان و درخت و یا دیوار ساخته شده ای آسیب نبیند.

مجموعه روایاتی هم در وسائل الشیعه از پیامبر اکرم و اهل بیت نقل شده که برای قضای حاجت از آلوده کردن آب ها و فضای باغات و درختان میوه دار و به طور کل؛ محیط زیست، بپرهیزند. ج ۱ وسائل الشیعه ص ۲۲۸ تا ۲۳۱